سهم الارث چگونه محاسبه می شود

مرگ پدیده طبیعی است که برای همه اتفاق می‌افتد، هر چند با مرگ دفتر عمر افراد و شخصیت حقوقی‌شان به پایان می‌رسد، اما حق و حقوق مالی متوفی در فرآیند محاسبه سهم الارث به وراث منتقل می‌شود. اگر به دنبال پاسخی برای این سؤال هستید که سهم الارث چگونه محاسبه می‌شود، این مقاله را تا انتها بخوانید چون با احترام به دغدغه شما برای محاسبه سهم الارث پرداخته است.

ارث چیست:

ارث حقی است که پس از فوت فرد به وابستگانش منتقل می‌شود. مطابق قانون چند دسته از وابستگان متوفی حق استفاده و تصرف در اموال او را خواهند داشت. با طبقه بندی وراث آشنا شوید، از جهت تقسیم ارث وراث به طبقات مختلفی تقسیم می‌شوند.

• طبقه اول وراث: کسانی هستند که پس از تسویه بدهی و دیون متوفی از اموال منقول و غیرمنقول متوفی سهمی از ارث دارند. والدین، فرزندان، فرزندان در این دسته هستند.
• طبقه دوم وراث: کسانی هستند که در صورت نبود هیچ کدام از اقوام طبقه یک از اموال متوفی ارث می‌برند، خواهران، برادران، فرزندان آنها و اجداد در این دسته قرار دارند.
• طبقه سوم وراث: در صورت نبودن افراد دسته اول و دوم این گروه از وراث مشمول سهم الارث می‌شوند. خواهران و برادران والدین و فرزندان آنها قرار می‌گیرند.
• طبقه چهارم: در صورت زنده نبودن هیچ کدام از کسانی که در طبقات ذکر شده قرار دارند، دادگاه در مورد اموال شخص متوفی تصمیم گیری می‌کند.

طبقه بندی وراث از نظر قانون مالیات مستقیم:

اشخاصی که به واسطه نسب از اموال متوفی ارث می‌برند به سه طبقه تقسیم می‌شوند در هر طبقه ۲ درجه افراد وجود دارد تا زمانی که طبقه اول باشد طبقه دوم و در صورت وجود درجه اول درجه دوم ارث نمی‌برند.

با وراث طبقه اول و درجه اول آشنا شوید

طبقه اول وراث و درجه اول شامل این موارد است:

پدر، مادر، فرزندان

درجه دوم اولاد و اولاد نوه‌های متوفی

با وراث طبقه دوم و درجه آنها آشنا شوید

طبقه دوم وراث نیز مانند طبقه اول، به دو درجه تقسیم می‌شوند.

درجه اول شامل مادربزرگ، پدربزرگ، برادر و خواهر

درجه دوم شامل فرزندان خواهر، برادر، پدر مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها

آشنایی با با وراث طبقه سوم و درجه آنها

طبقه سوم وراث شامل این افراد می‌شود:

درجه اول عمو، عمه، دایی، خاله

نحوه محاسبه سهم الارث:

پس از آنکه کسی فوت می‌کند دیگر اختیاری درباره اموالش نداشته و به طور قهری و غیر ارادی اموال و ماترک او به اطرافیانش می‌رسد به این مال ارث می گویند و کسانی که از این بهره مند می‌شوند و ورثه نام دارد. ورثه از نزدیک‌ترین درجه و طبقه شروع می‌شود تا به درجات دورتر می‌رسد.

خدمات مالی و حسابداری

اولویت بندی طبقات و درجات وراث:

درباره ارث، طبقات و درجات اول در اولویت هستند و طبقات پایین تر زمانی در اولویت هستند که از وارثین طبقه قبل کسی وجود نداشته باشد.

سهم ارث زوجه یا زن چقدر است؟

اگر متوفی فرزند داشته باشد به همسر یک هشتم از اموال متوفی می‌رسد.

اگر متوفی فرزند نداشته باشد یک چهارم از اموال او به همسر می‌رسد.

سهم ارث زوج یا شوهر چقدر است؟

اگر متوفی فرزند داشته باشد به زوج یک چهارم از اموال متوفی می‌رسد.

اگر فرزندی نداشته باشد یک دوم از اموالش به همسرش تعلق می‌گیرد.

میزان سهم الارث مادر که باید بدانید

اگر متوفی فرزند خواهر و برادر داشته باشد به مادر یک ششم از اموال می‌رسد.

زمانی که متوفی فرزند و خواهر و برادر نداشته باشد سهم مادر از اموال او یک سوم است.

سهم ارث پدر چقدر است؟

اگر متوفی فرزند داشته باشد به پدرش یک ششم از اموال می‌رسد.

وقتی که تنها وارث متوفی پدرش باشد تمام اموال به او به پدر می‌رسد.

سهم ارث پسر چقدر است

اگر متوفی یک یا چند فرزند پسر داشته باشد به پسرها به میزان مساوی ارث می‌رسد.

اگر وراث یک دختر و یک پسر باشد به پسر دو برابر دختر ارث می‌رسد.

سهم ارث دختر

اگر متوفی پسر نداشته باشد به تک دختر یک دوم یا نصف اموال می‌رسد.

اگر متوفی پسر نداشته باشد به دخترهای متوفی دو سوم از اموال می‌رسد.

سهم الارث خواهر چقدر است؟

اگر خواهر از پدر و مادر مشترک یا مشترک از پدر باشد یک دوم ارث می برد.

در صورتی که خواهد تنها باشد دو سوم ارث می برد.

سهم الارث فرزندی که قبل از پدر و مادر فوت شده:

در صورتی که فرزند قبل از والدین فوت کند، سهم مادر از اموال فرزندش یک سوم و سهم پدر دو سوم است.

اگر متوفی دارای فرزند باشد، سهم والدین به یک ششم کاهش پیدا می‌کند.

5 گروه وراث که از ارث محروم هستند:

1. گاهی ممکن است برخی از وراث درجه اول زنده باشند و حضور داشته باشند اما از اموال متوفی چیزی عایدشان نشود.
2. فرزند نامشروع از پدر و مادرش ارث نمی‌برد.
3. اگر وراث خودشان متوفی را به قتل رسانده باشد هیچ حقی از اموال او ندارند و مشمول ارث نمی‌شوند.
4. اگر وارث کافر باشند و هر دینی غیر از اسلام داشته باشد کافر محسوب می‌شود و از متوفی مسلمان هیچگونه ارثی نمی‌برد.
5. اگر شوهر با فرص خیانت همسر به او تهمت بزنند ولی نتواند آن را اثبات کند چهار بار قسم بخورد و همسرش هر چهار بار انکار کند این دو شخص تا آخر عمر یکدیگر حرام می‌شوند و از هم ارث می‌برند.

حسابداری شرکت ها

سهم دولت از ارث چگونه است:

• اگر متوفی غیر از همسر خود خویشاوندی نداشته باشد یک چهارم اموال به زن بقیه اموال شوهر به نفع دولت ضبط می‌شود.
• اگر تعداد همسرانه یک مرد بیشتر از یک نفر باشد همان میزان ارثی که برای زن مشخص شده به طور مساوی میان همه آنها تقسیم می‌شود.
• مطابق ماده ۸۶۶ قانون مدنی، در صورتی که وارث وجود نداشته باشد درباره اموال متوفی مطابق حکم حاکم عمل می‌شود.
• بر اساس ماده ۳۳۵ قانون امور حسبی اگر از تاریخ تحریر ترکه تا ۱۰ سال وارث متوفی معلوم شود اموال متوفی به او داده می‌شود اما اگر پس از گذشت ۱۰ سال از کسی مراجعه نکرده اموال به خزانه دولت تقسیم می‌شود و هیچ ادعایی است وراث پذیرفته نیست.
• سهم دولت از سپرده‌های بانکی متوفی: سهم مالیات دولت از سپرده بانکی به اوراق بهادار و با مشارکت برای وراث طبقه اول ۳ درصد طبقه دوم ۶ درصد و طبقه سوم ۱۲ درصد است.
• سهم دولت از املاک متوفی: سهم مالیاتی دولت از ملک و املاک به جا مانده از متوفی برای طبقه اول هشت و نیم درصد طبقه دوم ۱۵ درصد و طبقه سوم ۱۲ درصد است،
• مالیات بر ارث سهام متوفی: اگر از متوفی سهام بورس باقی مانده باقی مانده باشد طبقه اول حدود ۷۵ درصد باید مالیات پرداخت کنند طبقه دوم یک و نیم درصد مالیات می‌پردازند و طبقه دوم ۳ درصد مالیات باید بدهند.

مالیات بر ارث کسی که در خارج از ایران از دنیا رفته:

بعد از کسر مالیات بر ارث، اموال و دارایی‌های کسی که در خارج از کشور از دنیا رفته باید ۱۰ درصد ارزش ماترک که اخذ محاسبه مالیات بر ارث در کشور محل وقوع است نیز پرداخت شود در صورت عدم شمول مالیات بر ارث در کشور مزبور مآخذ ارزش روز انتقال یا تحویل به نام وراث محاسبه شود.

منظور از انحصار وراثت یعنی چه:

انحصار وراثت شامل مراحلی است که تعداد وراث و میزان سهم الارث هر طبقه از وراث، مشخص می‌شود.

لازم است بدانید تا قبل از پرداخت هزینه‌های مربوط به کفن و دفن، پرداخت دیون و عمل به وصیت متوفی، امکان تصرف در اموال او وجود ندارد.

پس از انجام مراحل گفته شده می‌توانید انحصار وراثت را انجام دهید.

چه کسی باید انحصار وراثت را انجام دهد:

انحصار وراثت باید توسط یکی از این افراد انجام شود:

یکی از افراد ذینفع از میان وراث

نماینده که از سوی آنها مشخص می‌شود

برای انحصار وراثت باید به یکی از مراکز شورای حل اختلاف که نزدیک‌ترین محل سکونت متوفی است مراجعه کرده و ضمن ارائه مدارک برای انحصار وراثت اقدام نمایید.

مدارک مورد نیاز برای انحصار وراثت:

برای انحصار وراثت باید این مدارک را تهیه کنید.

• گواهی فوت
• کارت ملی وراث
• استشهاد محلی
• و گواهی امضای شهود

پس از جمع‌آوری مدارک و تحویل آنها به شورای حل اختلاف، لازم است که آگهی انحصار وراثت منتشر کنید و وصیت نامه شخص متوفی را نیز تحویل دهید.

خدمات حسابرسی

مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت برای تقسیم سهم الارث:

پس از انتشار آگهی اگر شخص جدید از وراث پیدا نشد، می‌توانید به اداره ثبت احوال شناسنامه مراجعه نمایید و شناسنامه متوفی را باطل کنید، پس از انجام مراحل بالا، گواهی فوت صادر می‌شود. با صادر شدن گواهینامه انحصار وراثت، اجازه تصرف در اموال شخص متوفی داده می‌شود و وراث می‌تواند جهت تقسیم اموال به دادگاه بروند.

خوب است بدانید، برای اینکه هر کدام از افراد بتوانند از سهم ارث خود بهره‌مند شود باید توسط دادگاه، وارث بودن و میزان سهم الارث آن‌ها تأیید شود. تقسیم سهم الارث وقتی اموال متوفی در دست یکی از وراث باشد

پس از تقسیم اموال میان وراث اگر اموالی که به یکی از وراث تعلق می‌گیرد در اختیار شخص دیگری باشد در این صورت صاحبان مال می‌تواند دعوی خود را به طرفیت وارث دوم در رابطه با درخواست سهم آنها مطرح کند. وارث اول می‌تواند دعوی خلعید را مطرح کند و اموالی که متعلق به خودش است را از تصرف دیگری خارج کند.

از مالیات بر ارث چه می دانید:

ارث نیز مانند سایر درآمدها مشمول مالیات است و پرداخت آن به عهده وراث است. تا زمانی وارث مالیات را پرداخت نکند، امکان تقسیم و تصرف در اموال را ندارند. برای مشخص کردن مالیات باید یکی از افراد ذینفع یا نماینده از طرف آنها فهرستی از اموال منقول و غیرمنقول متوفی را به دارایی اعلام نماید.

با مشخص شدن میزان مالیات و پرداخت آن توسط وراث اجازه تصرف در اموال متوفی صادر شده و وراث می‌توانند سهم الارث را محاسبه کنند.

میزان دقیق مالیات بر ارث چقدر است:

پس از دریافت گواهی انحصار وراثت و مشخص شدن میزان مالیات بر ارث، باید سهم دولت از ارث یا همان مالیات بر ارث را پرداخت نمایید. میزان مالیات بستگی به طبقات وراث درصد متفاوتی دارد. خوب است بدانید مالیات اموال غیرمنقول ۵ درصد و اموال منقول ۲ درصد است.

کمترین مالیات مربوط به وراث طبقه اول است که برای طبقات دیگر به ترتیب 2 و 4 برابر می‌شود.

سهم دولت از سهم الارث افراد متوفی

• سهم دولت از وسایل نقلیه هوایی دریایی و موتوری، برای وراث طبقه اول 2 درصد است.
• مالیات حق الامتیاز و سایر حقوق مالی برای طبقه اول 10 درصد است.
• مالیات سپرده بانکی، اوراق بهادار و سودتعلق گرفته به آنها 3 درصد است.
• میزان مالیات سهام شرکت 1.5 برابر نرخ ماده 143
• مالیات اموال متوفی ارج از کشور ایران نیز 10 درصد است.

درصدهای گفته شده مربوط به سال 1395 به بعد است و اگر قصد پرداخت مالیات اموالی متوفی قبل از سال 1395 را دارید باید با شیوه محاسبه آن آشنا شوید.

8 مورد سهم الارث که معاف از مالیات است

1. لوازم و اسباب خانه متوفی مشمول مالیات نیست.
2. وجوه بازنشستگی
3. وظیفه پس‌انداز خدمت مزایای پایان خدمت
4. بازخرید خدمت
5. مطالبات مربوط به خسارت اخراج
6. مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه اجتماعی
7. وجوه پرداختی به وسیله موسسه‌های بیمه یا بیمه گذار و کارفرما مانند بیمه عمر و زندگی خسارت فوت و غیره معاف از مالیات هستند.
8. متوفی که از جانبازان و شهدای انقلاب باشد اموالی که به طبقه اول و دوم می‌رسد معاف از مالیات بر ارث است.

آیا متوفی می‌تواند کسی از سهم الارث محروم کند؟

مطابق قوانین شخص نمی‌تواند هیچ کدام از وراث را به طور مستقیم از ارث محروم کند مگر آن که وصیت کند که پس از فوت او به یکی از وراث چیزی نرسد.

شخص می‌تواند با وقف کردن یا هبه کردن همه اموال و قبل از فوت به صورت قطعی وراث را از ارث محروم کند.

تهیه اظهارنامه مالیاتی

سؤالات متداول سهم الارث:

1. سهم الارث مادر به چه میزان است؟

   اگر فقط پدر و مادر متوفی در قید حیات باشند، یک سوم اموال به مادر و دو سوم به پدر می‌رسد.

2. حاجب به چه کسی گفته می‌شود؟

   حاجب به افرادی گفته می‌شود که تا وقتی در یک طبقه از وراث زنده و موجود باشد، سایر طبقات از سهم الارث محروم خواهند بود.

3. سهم فرزندان از سهم الارث چقدر است؟

   برای محاسبه سهم الارث فرزندان لازم است ابتدا سهم همسر، پدر و مادر متوفی در صورت زنده بودن محاسبه شده و سپس برای پسران دو برابر دختران سهم در نظر گرفته شود.

4. سهم الارث خواهرها و برادرها چگونه است؟

   اگر فرد متوفی فرزند یا پدر و مادر نداشته باشد، بربادران دوبرابر خواهران سهم الارث دریافت می‌کنند.

5. تقسیم سهم الارث طلای مادر چگونه باید باشد؟

   تقسیم طلا نیز مانند سایر اموال متوفی است و به طور عرفی طلاها را دختراها تقسیم می‌کنند در حالی که از نظر قانون مانند سایر اموال متوفی است.

6. هزینه انحصار وراثت چقدر است؟

   هزینه مصوب در سال ۱۳۹۹ مبلغ بین ۱۴۰ تا ۲۰۰ هزار تومان بود این مبلغ مربوط به درخواست گواهی انحصار وراثت دعوی غیر مالی است و شامل هزینه‌های جانبی نمی‌شود.

موسسه مشاوران شما را به خواندن مقاله حساب ارزی چیست دعوت می نماید.