دعاوی قانون کار

شغل، جز جدای ناپذیر در زندگی بشر می باشد که هم در عرصه داخلی و هم در عرصه بین المللی دارای اهمیت زیادی است و رشد و توسعه کشور ها با جریان کاری و اشتغالی مستقل و سازنده مردمان، عجین می باشد.

در واقع می توان گفت که شغل، عبارت است از وظایف مشابه و مرتبطی که به عهده یک فرد در مقابل دریافت حقوق و دستمزد گذاشته می شود.

دعاوی قانون کار

از جمله مسائلی که باعث می شود کارگر جهت احقاق حقوق خود اقدام به طرح شکایت نماید، می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• بیمه نکردن کارگران یا تاخیر و تعلیق پرداخت حقوق آنان
• اخراج غیر قانونی کارگر از محل کار
• تعیین دستمزد کمتر از حداقل حقوق وزارت کار
• شروط نا معقول در قرارداد کار و تحمیل آن به کارگر

اختلافات بین کارگر و کارفرما به میزانی دارای اهمیت است که در سطح بین المللی نیز “سازمان بین المللی کار” به وجود آمده است که وظایف آن به شرح زیر می باشد:

• تلاش در جهت ایجاد زمینه های اشتغال و بهبود سطح زندگی کارگران
• به کارگیری صحیح کارگران
• آموزش کارگران
• توجه به بیمه های اجتماعی کارگران

این سازمان از کارگزاری های تخصصی سازمان ملل متحد به شمار می رود که مسئولیت ترویج حقوق کارگری و عدالت اجتماعی را به عهده دارد.

نکته: ایران در سال ۱۹۱۹ م، به عضویت این نهاد در آمده است.

حقوق کارگری و کارفرمایی:

در حقوق کارگری و کارفرمایی یکی از حقوق های شناخته شده بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، حق داشتن شغل است که هر شخصی می تواند شغلی را که به آن مایل است، انتخاب نماید.

حقوق کار

حقوق کار، به رشته ای از علم حقوق گفته می شود که به مقررات روابط میان کارگر و کارفرما و بررسی شرایط جمعی کار، می پردازد و شامل موارد زیر است:

• امور مربوط به اشتغال
• تنظیم قرارداد های استخدامی
• بیمه تامین اجتماعی
• حوادث ناشی از کار

نکته 1: اگر کارفرما، دولت باشد در حقوق اداری قرار خواهد گرفت نه حقوق کار.

نکته 2: مدرک تحصیلی تاثیری در شمول یا عدم شمول قانون کار ندارد.

خدمات تامین اجتماعی

تعریف کارگر و کارفرما

بر اساس ماده ۲ قانون کار، تعریف کارگر و کارفرما به صورت زیر می باشد:

• کارگر: به کسی گفته می شود که در مقابل دریافت حق السعی به درخواست کارفرما، کار می کند.
• کارفرما: به شخص حقیقی یا حقوقی می گویند که کارگر به درخواست و حساب او در مقابل دریافت حق السعی، کار می کند.

توافق بین این دو طرف در قرارداد، در چهار نسخه تنظیم می شود که در آن موارد زیر ذکر می گردد:

• آدرس و مشخصات طرفین
• محل کار یا کارگاه
• شرایط کار
• ساعات کار
• میزان دستمزد
• کار مورد نظر
• سایر شرایط

نکته 1: لزوما این قرارداد کتبی نیست و ممکن است شفاهی باشد.

نکته 2: کتبی نبودن قرارداد، بطلان قرارداد فی ما‌بین را در پی ندارد.

بر اساس تبصره ۳ الحاقی ماده ۷ قانون کار

“قرارداد های بیش از سی روز، باید کتبی باشند.”

بر اساس ماده ۸ قانون کار

” در جهت حمایت از طرف ضعیف این رابطه کاری یعنی کارگر، شروط مندرج در قرارداد کار نباید مزایای کمتر از قانون کار را برای کارگر در نظر بگیرد که قاعده‌ آمره می باشد و توافق خلاف آن ممکن نیست. کارفرما می بایست کارگر را بیمه نماید و مزد او نباید از حداقل قانونی کمتر باشد.”

موسسه مشاوران مطالعه مقاله محاسبه پاداش کارگران را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

سازمان های مرتبط با حقوق کار

وزارت تعاون و کار و رفاه اجتماعی در سال ۱۳۹۰ از ادغام سه وزارت خانه تعاون و کار و امور اجتماعی و رفاه تشکیل شد که اهداف کلی آن به شرح زیر می باشد:

• سیاست گذاری
• برنامه ریزی
• نظارت
• اقدامات قانونی جهت تنظیم روابط کاری
• حل و فصل مشکلات کارگران
• صیانت از نیروی کار

سازمان تامین اجتماعی، رکن اساسی نظام بیمه ای کشور می باشد که وظیفه اجرا و عمومی کردن انواع بیمه های اجتماعی، پشتیبانی از نیروی کار و بهبود روابط اقتصادی و اجتماعی در جهت توسعه کشور را بر عهده دارد.

این سازمان، کارگران و حقوق بگیران را به صورت اجباری و صاحبان حرفه و مشاغل آزاد را به صورت اختیاری تحت پوشش قرار می دهد.

بر اساس ماده ۳۸ قانون تامین اجتماعی اگر کار به ‌صورت مقاطعه کاری به اشخاص حقیقی و یا حقوقی واگذار شود، مشمول قوانین و مقررات سازمان تامین اجتماعی می شود و تکالیف و مسئولیت هایی نیز برای کارفرمایان و پیمانکاران به وجود می آید.

چگونگی حل و فصل اختلافات کارگری و کارفرمایی

اختلافات بین کارگر و کارفرما در ابتدا، از راه صلح و سازش در شورای اسلامی کار یا انجمن های صنفی کارگران و یا از طریق نماینده قانونی کارگر و کارفرما حل و فصل می شود.

در مرحله بعد، در صورت عدم سازش، به علت تخصصی بودن موضوع و اصل تسریع رسیدگی به جای مراجعه به دادگاه ها، در هیئت های تشخیص و حل اختلاف کار دعوا مطرح می شود.

در این صورت، خواهان یا نماینده اش به اداره کار و تعاون و رفاه اجتماعی محل کارگاه مراجعه می کند و در هیئت تشخیص سه نفره موضوع مورد رسیدگی واقع می شود.

اعتراض به رای هیئت تشخیص در هیئت حل اختلاف باید مطرح گردد، آرای هیئت حل اختلاف قطعی بوده و به وسیله اجرای احکام دادگستری اجرا خواهد شد.

نکته: برای اعتراض به رای این هیئت باید ظرف مدت سه ماه به دیوان عدالت اداری مراجعه گردد.

طرح دعوا و ادله اثبات آن:

طرفین این دعوا چه کارگر باشد چه کارفرما، می بایست در ابتدا رابطه کارگری و کارفرمایی را اثبات نماید تا ذینفع و طرف دعوا مشخص گردد.

قرارداد کار اولین مدرک است زیرا در چند نسخه تنظیم می شود و هر کدام از طرفین یک نسخه از آن را در اختیار دارند.

ممکن است قرارداد شفاهی باشد و یا نسخه ای از آن به طرف دیگر تحویل داده نشده باشد در این صورت ارائه فیش واریزی حقوق به حساب، یا امضای بارنامه ها و اسناد مرتبط و … رابطه کارگری فی مابین را اثبات نماید.

مورد بعدی اسناد و مدارک مرتبط با تضییع یا انکار حق می باشد که بسته به این که کارگر یا کارفرما ارائه می نماید متفاوت می باشد.

مسلما مشورت با وکیل کاردان و یا ارجاع پرونده جهت طرح دعوا یا ادامه دعوا به وی سبب تسریع در احقاق حق و جریان رسیدگی می باشد.

مرجع حل اختلاف کارگر و کارفرما

بر اساس ماده 157 قانون کار رسیدگی و تصمیم گیری در مورد دعاوی و اختلافات ناشی از اختلا‌ف فردی بین کارفرما و کارگر یا کارآموز از طریق هیئت های تشخیص و هیئت حل اختلاف امکان پذیر است.

اختلافات میان کارگر و کارفرما در صورت وجود شرایط زیر که در ماده 157 قانون کار مطرح شده است، در این مراجع امکان پذیر می باشد:

• ناشی از اجرای قانون کار و سایر مقررات کار، قرارداد کارآموزی، موافقت نامه های کارگاهی یا پیمان های دسته جمعی کار باشد.
• سازش بین طرفین حاصل نشود.

حدود وظایف و اختیارات هیئت تشخیص

• رسیدگی و اخذ تصمیم در مورد هر گونه اختلاف فردی بین کارفرما و کارگر یا کارآموز که ناشی از اجرای مقررات قانون کار، قرارداد یا کارآموزی و موافقت نامه های کارگاهی می باشد.
• رسیدگی به اختلافات ناشی از قرارداد های کار که برای مدت موقت و یا برای انجام کار معین منعقد شده باشد.
• هرگاه کارگر در انجام وظایف محوله قصور ورزد و یا آیین نامه های انضباطی کارگاه را پس از تذکرات کتبی نقض نماید، کارفرما حق دارد در صورت اعلام نظر مثبت شورای اسلامی کار علاوه بر مطالبات و حقوق معوقه به نسبت هر سال سابقه کار معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر به عنوان حق سنوات به وی پرداخته و قرارداد کار را فسخ کند.

نکته: چنان چه کارگاه مشمول شورای اسلامی کار نبوده و یا شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی در آن تشکیل نشده باشد، اعلام نظر مثبت هیئت تشخیص در فسخ قرارداد کار الزامی است.

امور بیمه

حدود وظایف و اختیارات هیئت حل اختلاف

• رسیدگی به اعتراضاتی که در فرجه مقرر نسبت به آرای هیئت های تشخیص به عمل آمده است.
• رسیدگی به تقاضای کتبی بیمه شده بیکار مبنی بر داشتن عذر موجه در خصوص عدم اعلام بیکاری به اداره کار و امور اجتماعی ظرف مدت مقرر.
• رسیدگی به اختلافات ناشی از اجرای طرح طبقه بندی مشاغل.

ترکیب هیئت تشخیص

• یک نفر نماینده وزارت کار و امور اجتماعی (به پیشنهاد مدیر کل کار و امور اجتماعی و تایید وزارت کار)
• یک نفر نماینده کارگران به انتخاب کانون هماهنگی شورا های اسلامی کار استان
• یک نفر نماینده مدیران صنایع به انتخاب کانون انجمن های صنفی کارفرمایان استان

شرایط عضویت نمایندگان کارگران و مدیران در هیئت

• تابعیت جمهوری اسلامی ایران
• داشتن حداقل ۲۵ سال تمام
• داشتن حداقل گواهینامه پایان دوره ابتدایی
• داشتن حداقل ۵ سال سابقه کار یا آشنایی با مقررات کار و تامین اجتماعی

دلایل از دست دادن شرایط عضویت

نمایندگان کارگران و مدیران در موارد زیر شرایط عضویت را از دست می دهند:

• استعفا
• فوت
• رای دادگاه مبنی بر محرومیت از حقوق اجتماعی
• پایان دوره نمایندگی
• اعلام مراجع انتخاب کننده و تایید وزارت کار و امور اجتماعی
• عدم رعایت آیین نامه مربوط به مقررات چگونگی تشکیل جلسات و نحوه رسیدگی هیئت تشخیص

موسسه مشاوران مطالعه مقاله قانون نوبت کار را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

نحوه رسیدگی و تشکیل جلسات

هیئت پس از وصول شکایت با رعایت نوبت وقت رسیدگی را تعیین و طرفین را برای ادای توضیحات دعوت می کند.

نکته 1: عدم حضور کارفرما یا نماینده وی مانع رسیدگی نخواهد بود.

نکته 2: جلسات هیئت تشخیص در محل وزارت کار و امور اجتماعی و به ریاست نماینده وزارت کار و امور اجتماعی و حتی الامکان در ساعات اداری تشکیل خواهد شد.

نکته 3: تصمیمات با اکثریت آرا اتخاذ می شود.

نکته 4: هیئت تشخیص در صورت لزوم می تواند موضوع را به تحقیق ارجاع نماید.

ترکیب هیئت حل اختلاف

هیئت حل اختلاف مرکب از افراد زیر برای مدت دو سال تشکیل می شود.

• سه نفر نماینده کارگران به انتخاب کانون هماهنگی شورای اسلامی کار استان یا کانون انجمن های صنفی کارگران و یا مجمع نمایندگان کارگران واحد های منطقه
• سه نفر نماینده کارفرمایان به انتخاب مدیران واحد های منطقه
• سه نفر نماینده دولت (مدیر کل کار و امور اجتماعی، فرماندار، رئیس دادگستری محل یا نمایندگان آن ها)

نحوه رسیدگی و تشکیل جلسات

• هیئت حل اختلاف پس از وصول اعتراض با رعایت نوبت وقت رسیدگی را تعیین و از طرفین اختلاف جهت حضور در جلسات رسیدگی کتبا دعوت می کند.
• عدم حضور احد از طرفین یا نماینده آنها مانع از رسیدگی و صدور رای توسط هیئت نیست هیئت تا مدت یک ماه پس از وصول پرونده رسیدگی و رای لازم را صادر می نماید.
• جلسات هیئت حل اختلاف در محل کار و امور اجتماعی و حتی المقدور در خارج از وقت اداری به ریاست مدیر کل کار و امور اجتماعی و یا نماینده او تشکیل می شود.
• هیئت حل اختلاف عند اللزوم می تواند ضمن دعوت از کارشناسان نظرات و اطلاعات ایشان را در خصوص موضوع استماع نماید.
• جلسات هیئت حل اختلاف با حضور حداقل هفت تن از اعضا رسمیت خواهد داشت و تصمیمات هیئت با اکثریت پنج رای از آرای افراد حاضر معتبر خواهد بود.
• رای هیئت حل اختلاف پس از صدور، قطعی و لازم الاجرا است.
• از آرای قطعی این هیئت می توان در دیوان عدالت اداری شکایت کرد.

دیوان عدالت اداری

بر اساس بند ۲ ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲ رسیدگی به اعتراضات و شکایات از آرای هیئت حل اختلاف کارگر و کارفرما به عهده دیوان عدالت اداری نهاده شده است.

با این توضیح که دیوان عدالت اداری بر اساس بند ۲ ماده مذکور، صرفا و منحصرا از حیث نقض قوانین و مقررات یا مخالفت با آنها نسبت به رای مورد اعتراض رسیدگی می نماید.

اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله ثبت نام در پرتال تامین اجتماعی را به شما پیشنهاد می کنیم.