هزینه یابی و روش های آن به منظور محاسبه بهای تمام شده کالای تولیدی، در حسابداری به کار گرفته می شوند که در زیر به شرح این موضوع پرداخته می شود.
طبقه بندی هزینه ها در حسابداری:
در حسابداری صنعتی، هزینه یابی دارای انواعی گوناگونی است که این دسته بندی های هزینه ها، هر کدام معیار های خود را دارند.
تفکیک طبقه بندی هزینه ها به شرح زیر می باشد:
- طبقه بندی هزینه ها به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم
- طبقه بندی هزینه ها بر اساس عناصر تشکیل دهنده محصول
- طبقه بندی هزینه ها بر اساس هزینه های دوره و محصول
- طبقه بندی هزینه ها بر اساس رفتار هزینه
سیستم های هزینه یابی در حسابداری:
انواع سیستم های هزینه یابی، شامل سیستم های زیر می باشد:
- سیستم هزینه یابی سفارشات (سفارش کار)
- سیستم هزینه یابی مرحله ای
- هزینه یابی محصول مشترک
- هزینه یابی بر مبنای فعالیت
هزینه یابی سفارش کار:
بر اساس این روش، محصولات بر مبنای سفارش مشتری تولید می شوند مانند شرکت های هواپیما سازی و شرکت های کشتی سازی
هزینه یابی مرحله ای:
بر اساس این روش، محصولات طی مراحل گوناگونی تولید می شوند در این نوع شرکت ها که از این روش استفاده می کنند، محصولات به شکل انبوه تولید می گردند و پس از تولید، بازاریابی برای محصول انجام می شود مانند لوازم اداری و لوازم خانگی
هزینه یابی محصولات مشترک:
این روش بیشتر در موسساتی کاربرد دارد که در طی فرآیند تولید، با ساخت و تولید چند نوع محصول مختلف مواجه می شوند مانند:
- شرکت های تولید لبنیات
- و…
هزینه یابی بر مبنای فعالیت:
هزینه یابی بر مبنای فعالیت (ABC)، سیستمی است که بر اساس عوامل محرک هزینه، اقدام می کند. در این سیستم، هزینه ها جذب تولید می شوند یعنی هر قسمت از فرآیند تولید که فعالیت بیشتری در آن صورت گیرد، هزینه بیشتری جذب خواهد کرد.
کاربرد سیستم های هزینه یابی در حسابداری:
هر کدام از سیستم های هزینه یابی دارای کاربرد های متفاوتی در سازمان ها و شرکت ها هستند که به شرح زیر می باشند.
- در شرکت هایی که تولید محصولات مطابق مشخصات دریافتی از مشتریان صورت می گیرد، از سیستم هزینه یابی سفارش کار استفاده می شود.
- در شرکت هایی که تولید محصولات به صورت انبوه و پیوسته انجام می گردد، بهتر است از سیستم های هزینه یابی مرحله ای استفاده شود.
موسسه مشاوران مطالعه مقاله سیستم مالی را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.
روش های هزینه یابی در خسابداری
روش های هزینه یابی:
روش هایی که سیستم های هزینه یابی سفارش کار و مرحله ای از آنها استفاده می کنند، شامل موارد زیر می باشد:
- روش هزینه یابی واقعی
- روش هزینه یابی نرمال
- روش هزینه یابی استاندارد
روش هزینه یابی واقعی:
در روش هزینه یابی واقعی، کلیه هزینه های انجام شده با هدف ساخت محصول از جمله موارد زیر با هزینه های واقعی محاسبه می گردند:
- مواد
- دستمزد و حقوق
- هزینه سربار
- بهای تمام شده محصول
- هزینه های واقعی مصرف شده طی دوره مالی
هزینه یابی نرمال:
بر اساس این سیستم، مواد و دستمزد به نرخ واقعی و سربار بر اساس یک نرخ از قبل تعیین شده جذب تولید می گردند.
نکته: این نرخ به نرخ جذب سربار مشهور است.
دلایل استفاده از نرخ جذب سربار:
دلیل استفاده از نرخ جذب سربار این است که بسیاری از اطلاعات مربوط به سربار واقعی تنها در پایان دوره مالی قابل تعیین شدن و ارزیابی هستند مانند هزینه استهلاک و هزینه عوارض
بنابراین می توان گفت برای محاسبه بهای تمام شده کالای تولیدی در طول دوره نمی توان تا پایان سال منتظر ماند تا اطلاعات مربوط به هزینه بهای تمام شده، مشخص شود.
بسیاری از هزینه های سربار در طی دوره مالی به طور یکنواخت ایجاد نمی گردند در این شرایط لازم است که یک نرخ واحد برای سربار محاسبه گردد تا بهای تمام شده هر واحد محصول از نظر سربار تفاوتی در طی دوره مالی نداشته باشد.
هزینه یابی استاندارد:
در سیستم هزینه یابی استاندارد، تمامی عوامل بهای تمام شده (مواد، دستمزد و سربار) را بر اساس یک نرخ استاندارد، تعیین می کنند.
در پایان سال، پس از شناسایی مبلغ واقعی هزینه ها، مبالغ استاندارد با هزینه های واقعی مقایسه شده و انحرافات محاسبه و دلایل این انحرافات مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرند.
تهیه گزارش هزینه:
برای تهیه گزارش هزینه، ابتدا لازم است که مراحل مختلف و مشخصی طی شوند. از مراحلی که در تهیه گزارش هزینه مورد توجه قرار می گیرد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آماده سازی جدول مقادیر مربوط به تولید
- حساب نمودن مقادیر تولید
- خلاصه سازی مجموع هزینه های قابل تخصیص
- حساب نمودن قیمت تمام شده یک واحد
- حساب نمودن قیمت تمام شده واحد های تکمیل شده و موجودی کالا
گزارش های درون سازمانی:
از عمده ترین گزارش های درون سازمانی که در موسسات تولیدی لحاظ می گردد، گزارش های زیر می باشد:
- گزارش خرید
- گزارش ضایعات
- گزارش کالای در جریان ساخت
- گزارش اوقاف تلف شده
- گزارش بهای تمام شده کالای تولید شده
- گزارش مصرف مواد
- گزارش روش
- گزارشات مورد استفاده مدیریت
گزارش های برون سازمانی:
از عمده ترین گزارش های برون سازمانی موسسات تولیدی، می توان به گزارش های زیر اشاره نمود:
- گزارش تقسیم سود
- گزارش سود و زیان
- گزارش بهای تمام شده کالای فروش رفته
- ترازنامه
- گزارش مربوط به گردش جریانات نقدی
اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله تجدید ساختار مالی برای افزایش سود را به شما پیشنهاد می کنیم.
پرسش و پاسخ متداول در مورد طبقه بندی هزینه ها:
-
انواع طبقه بندی هزینه ها در حسابداری دولتی به چه صورت می باشد؟
با توجه به این که هزینه های دولت، بر اساس انواع کالا ها و خدماتی محاسبه می شود که دولت اقدام به خرید آنها می کند، لذا طبقه بندی هزینه ها ملزم رعایت قوانین و مقررات خاص خود می باشد.این طبقه بندی با توجه به میزان بودجه دولت صورت می گیرد و علت تاکید بر این نوع طبقه بندی، ضرورت کنترل بودجه دولت می باشد. این نوع طبقه بندی شامل سازمانی و عملیاتی می باشد.
-
انواع طبقه بندی هزینه ها در حسابداری بازرگانی به چه صورت می باشد؟
هزینه شرکت های بازرگانی شامل هزینه های تشکیلاتی و اداری، هزینه های فروش و توزیع، هزینه های مالی، هزینه های حقوق و دستمزد پرسنل، سایر هزینه های شرکت می شود.
-
انواع طبقه بندی هزینه ها در حسابداری پیمانکاری به چه صورت می باشد؟
شرکت های پیمانکاری دارای هزینه های مشترکی هستند که کل پروژه را شامل می شوند. این هزینه ها عبارت اند از مواد و مصالح، دستمزد افراد و کارکنان پروژه، هزینه اجاره ماشین آلات و سایر هزینه های پروژه
