بوم کسب و کار یک نقشه همه‌جانبه و راهنمای کسب و کار است، که مسیر پیشرفت و درآمدزایی را برایتان مشخص میکند.
اگر قصد راهاندازی کسب و کار را دارید، نیازمند نقشه جامعی هستید. بوم کسب و کار همان نقشه‌ای است که مسیر رسیدن به موفقیت را برایتان مشخص میکند. بوم کسب و کار به شما نشان می‌دهد که یک شرکت چگونه فرآیند تولید را شروع میکند و آن را به دست مشتری رسانده و به درآمد می رسد.
اگر ایده‌های بزرگی برای موفقیت در سردارید و به دنبال مسیری درست و اصولی برای شروع یا توسعه کسب و کارتان هستید، خواندن این مقاله را به شما توصیه میکنیم.
تعریف بوم کسب و کار
بوم کسب و کار ابزاری است که به مدیران اجازه می‌دهد که مدل کسب و کار خود را توصیف و طراحی کرده و با چالش کشاندن در آن تغییر ایجاد کند.
بوم کسب و کار یک مدل تصویری و ترسیمی برای رسیدن به اهداف کسب و کار است. بوم مدل کسب و کار به کانواس کسب و کار نیز معروف است. این بوم از رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین الگوها برای طراحی و ترسیم مدل کسب و کار است.
آشنایی با بوم کسب و کار
الکساندراستروالدر اولین شخصی بود که در کتاب خلق مدل کسب و کار این ابزار را بررسی کرد. این ابزار به دلیل کاربردی و مفید بودن به سرعت در سراسر دنیا مورد استقبال قرار گرفت. با استفاده از این بوم هر بخش از عناصر شرکت مشخص شده و در این بوم مطالب زیر به طور کامل توضیح داده میشود:
- چه محصولی قرار است تولید شود؟
- چگونه محصول تولیدی به دست مشتری برسد؟
- چطور به درآمد برسید؟
مدل کسب و کار بر روی کاغذ
آیا بوم کسب و کار برای همه مشاغل قابل استفاده است؟
هرچند همه کسب و کار دارای عناصر اصلی یکسان هستند، اما هر شرکت باید مختصات و ویژگی‌های مربوط به خود را تعریف کند. به ۳ دلیل به شما می‌گوییم که بوم کسب و کار برای هر شرکت و محصول قابل استفاده نیست و برای هر شرکتی باید بوم کسب و کار مربوط به همان را طراحی و پیاده‌سازی کرد:
- خدمات هر شرکت با سایر شرکت‌ها متفاوت است و مسیر رسیدن به مشتریان با هم فرق میکند.
- هر کسب و کار برای کسب و کار دیگر قابل استفاده نیست.
- چون منابع مالی هر شرکتی از طریق مختلف تأمین میشود نمی‌توان از یک بوم کسب و کار برای همه استفاده کرد.
ضرورت استفاده از بوم کسب و کار
بوم کسب و کار نوعی ابزار مدیریتی است که مسیر رسیدن به موفقیت شما را ترسیم میکند. با پیچیده‌تر شدن شرایط کسب و کار الگوی کسب و کار نیز تغییر کرده و نیازمند پاسخگویی به سؤالات بیشتری هستید. طراحی بوم کسب و کار برای نشان دادن مسیر رسیدن به مشتری و چگونگی خرید محصول است. با استفاده از بوم کسب و کار می‌توانید هر کدام از موارد زیر را مشخص کنید:
- با استفاده از بوم کسب و کار می‌توانید مشخص کنید که محصول شرکت چیست؟
- چه میزان آن را به چه قیمتی آن را می‌فروشید؟
- سود و درآمد ناشی از فروش محصول چقدر است؟
- چطور مشتری را پیدا کنید؟
- چطور با مشتری در ارتباط باشید؟
- منابع مالی شما چگونه تأمین شوند؟
بوم کسب و کار مثل دستگاهی است که پاسخ سؤالات بالا را نشان می‌دهد و شما برای شروع کسب و کار می‌توانید با سرمایه مشخص به میزان درآمد مشخصی برسید.
بیزینس پلن
5 دلیل برای استفاده از بوم کسب و کار
هر فعالیت اقتصادی برای رونق کسب و کار خود نیازمند بوم کسب و کار است، دلایل استفاده از بوم کسب و کار را با هم بخوانیم:
- با استفاده از بوم کسب و کار می‌توانید تصویر جامعی از ایده و ویژگی‌های کسب و کار خود ترسیم کنید.
- استفاده از این بوم به مخاطب شما درک درستی از کسب و کارتان می‌دهد.
- این بوم به خوبی رابطه بین ایده اصلی و چگونگی تبدیل شدن به کسب و کار را نشان می‌دهد.
- با استفاده از این بوم تصویر روشنی از آینده کسب و کار خود به دست می‌آورید.
- این بوم نشان دهنده آن است که تصمیمات مشتری چگونه بر استفاده از سیستمهای کسب و کار تأثیر می‌گذارد.
6 مزیت استفاده از بوم کسب و کار
حالا که با دلایل استفاده از بوم کسب و کار آشنا شدید بهتر است مزایای این بوم را هم بدانید:
- از آنجا که بوم کسب و کار تمام عناصر مربوط به کسب و کار را مورد آنالیز و بررسی قرار می‌دهد، می‌توانید با تمرکز بر روی همه محرک‌ها بازدهی شرکت را بالا ببرید.
- طراحی بوم کسب و کار و نمایش آن به مشتریان شما را از توضیحات مکرر به آن‌ها نجات می‌دهد.
- بوم کسب و کار انعطاف پذیر است و می‌توانید هر بخش را بنا به نوع فعالیت خود تغییر دهید.
- شفافیت بوم کسب و کار مزیت دیگری از آن است که شما می‌توانید تمام کارهایی که برای رسیدن به موفقیت نیاز دارید در این بوم مشاهده کنید.
- با دادن اطلاعات اولیه و وارد کردن مقدار مواد اولیه می‌توانید میزان خروجی آن را مشخص کنید.
- بوم کسب و کار برای همه قابل‌فهم است و به سادگی درک میشود.
- از آنجا که بوم کسب و کار مشتری مدار است، به عنوان مدیر ناچار هستید برای مشتریان و خدماتی که به آن‌ها ارائه می‌دهید ارزش بیشتری قائل شوید.
اسکتچ مدل کسب و کار بر روی تبلت
ضرورت استفاده از بوم کسب و کار در استارت آپ
هر کسب و کار و استارتآپی برای رسیدن به موفقیت باید محصول و خدماتی ارائه کند. پیش‌بینی رفتار مشتری برای محاسبه میزان موفقیت یا شکست کسب و کار نیز اهمیت دارد. بنابراین استفاده از بوم کسب و کار و میزان خطای استارتاپها و کسب و کارهای نوپا را کاهش داده و خطرات احتمالی را با راهکارهای هوشمندانه به حداقل می‌رساند.
اجزای اصلی بوم کسب و کار چه چیزی هستند
بوم کسب و کاربر روی تولید و فروش زوم کرده است و بخشی که مربوط به تولید محصول است به صاحبان کسب و کار بستگی دارد و جذب مشتری و درآمدزایی به عوامل مربوط به بازار وابسته است. هر کسب و کاری بر روی دو اصل مهم متمرکز است:
1- اصل اول فعالیت مربوط به کسب و کار است.
2- اصل دوم مربوط به مشتریان است.
بخش های مختلف بوم کسب و کار
موضوعاتی که در بوم کسب و کار مطرح میشود 3 بخش دارد.
- در بخش مرکزی با بحث مربوط به ارزش‌آفرینی و ارزش پیشنهادی کسب و کار مطرح میشود.
- در سمت چپ دغدغه‌هایی مربوط به بخش مرکزی کسب و کار است درج میشود.
- در سمت راست چالش‌ها و مسائل مربوط به مشتریان و ارتباط با آن‌ها مطرح میشود.
تمپلت بوم کسب و کار اماده برای استارتاپ
چطور بوم کسب و کار خود را تهیه کنید؟
برای تهیه بوم کسب و کار مخصوص به خود می‌توانید مراحل زیر را انجام دهید:
- برای تهیه بوم کسب و کار قبل از هر کاری باید اطلاعات لازم در مورد آن را به دست بیاورید، می‌توانید با استفاده از فیلم‌ها و مقالاتی که وجود دارد اطلاعات لازم را به دست بیاورید.
- پس از این کار باید ایده خود را روی کاغذ بیاورید و اهداف را مشخص کنید.
- حالا نوبت دانلود کردن فرم خام بوم کسب و کار است.
- پر کردن هر بخشی آن کمک بزرگی برای رسیدن به اهداف شما است.
- با پر کردن هر فیلد، متوجه خواهید شد که تغییر در هر بخش باعث ایجاد تغییرات در بخشهای دیگر میشود، آن‌قدر این کار را ادامه دهید تا خطرات احتمالات بیش از خطرات مختلف را به حداقل برسانید.
چگونه از بوم کسب و کار استفاده کنید؟
برای استفاده از بوم کسب و کار باید آن را دانلود کرده و نمونه خالی آن را مطابق با نوع کسب و کار، منابع، مشتریان و غیره که مخصوص به خودتان است طراحی کنید.
بخشهای مختلف بوم کسب و کار
بوم کسب و کار نه بخش دارد:
- ارزش پیشنهادی
- بخش مشتریان
- کانال‌های توزیع
- ارتباط با مشتریان
- جریان درامد
- فعالیت اصلی
- منابع اصلی
- شرکای تجاری کلیدی
- و ساختار هزینه‌ها
ساختن بوم کسب و کار برای استارتاپ
آشنایی با بخش مرکزی یا ارزش پیشنهادی
ارزش پیشنهادی همان مزیت رقابتی است که محصول شما را نسبت به سایرین متمایز میکند. ارزش پیشنهادی از طریق کیفیت یا کمیت، تازگی عملکرد، سفارشی‌سازی برند، خوش‌نامی، کاهش هزینه و غیره تعیین میشود.
در این بخش صاحبان کسب و کار باید دلیل آمدن مشتریان و استفاده از خدمات کسب و کار را پیدا کنند. در بخش مرکزی باید به این سؤالات پاسخ دهید:
- چرا مشتریان به ما پول می‌دهند؟
- چرا مشتریان حاضر می‌شوند از کسب و کار ما استفاده کنند؟
- محصول شما چه مشکلی از مشتری را حل میکند؟
- محصول و خدمات شما چه نیازی از مشتری را تأمین کرده است؟
بخش مربوط به مشتریان
در بخش مشتریان، باید ویژگی‌های مشترک مربوط به مشتریان باید پیدا کنید.
بخش مشتریان بر اساس نیاز و خواسته مشتریان تعریف میشود. این بخش مهم‌ترین قسمت بوم کسب و کار است و در صورتی که هدف‌گذاری درستی نشود قادر به حل مشکلات اقتصادی‌تان نخواهد بود.
کانال توزیع
کانال توزیع، مسیر ارتباطی هر کسب و کار با مشتریان است. شرکت‌ها می‌توانند از طریق کانال‌های شرکت، کانال توزیع محصولات و غیره با مشتریان در تماس و ارتباط باشند. در بوم کسب و کار هر کانالی که برای تعامل با مشتریان دارید را باید ثبت کنید.
بوم مدل کسبو کار
ارتباط با مشتریان
برای موفقیت در هر کسب و کار ارتباط با مشتریان ضروری است، این کار برای جلب اعتماد و اطمینان مشتریان است. اشکال مختلف ارتباط با مشتریان شامل:
- کمک شخصی
- کمک شخصی اختصاصی
- سلف‌سرویس
- سرویس خودکار
- جوامع کاربردی و خلق مشترک با مشتری
جریان درآمد در بوم کسب و کار
در این بخش از بوم کسب و کار باید مشخص شود که درآمد حاصله از هر گروه از مشتریان چگونه محاسبه شده و به دست می‌آید. شیوه‌های کسب درآمد از مشتریان را می‌توان از روش‌های زیر به دست آورد:
- فروش دارایی
- حق استفاده
- حق اشتراک
- حق استفاده از مجوز و امتیازات
- حق کارگزاری و تبلیغات
منابع اصلی در بوم کسب و کار
منابع اصلی بخش‌هایی هستند که برای مشتریان ایجاد ارزش می کنند. در واقع منابع اصلی برای خلق ارزش مشتری ضرورت دارد، منابع اصلی جزو اموال و دارایی‌های شرکت محسوب می‌شوند این منابع شامل:
- منابع انسانی
- منابع مالی
- منابع فیزیکی
- و منابع معنوی
ارتباط با مشتریان در مدل کسب و کار
بخش فعالیتهای اصلی در بوم کسب و کار
مهم‌ترین فعالیت شرکت برای رسیدن به ارزش پیشنهادی در این رده دسته‌بندی می‌شوند.
شرکای تجاری کلیدی
شرکای کلیدی همان شرکای تجاری هستند که برای بهبود عملیات و کاهش ریسک و ارتقای عملکرد کسب و کار در شرکت‌ها کاربرد دارند. روش‌های شراکت با دیگر شرکت‌های تجاری شامل:
- همکاری استراتژیک با شرکت‌های رقیب و غیر رقیب
- سرمایه‌گذاری مشترک
- روابط خریدار، فراهم‌کننده
- پیمان اتحادهای استراتژیک
ساختار هزینه در بوم کسب و کار
برای محاسبه هزینه‌های یک کسب و کار از ساختار هزینه استفاده میشود. در ساختار هزینه باید به هزینه‌های ثابت، هزینه متغیر، اقتصاد مقیاس، اقتصاد محدوده پرداخته شود.
کسب و کارها از نظر هزینه به 2 دسته تقسیم میشود:
1- کسب و کار هزینه محور
2- کسب و کار ارزش محور
نمایی نزدیک از ماشین حساب
سؤالات متداول
-
تمرکز اصلی بوم کسب و کار بر روی چیست؟
تمرکز اصلی بوم کسب و کار که منجر به موفقیت شما میشود بر روی مشتریان و فعالیتهای مربوط به کسب و کار است.
-
تفاوت اصلی بوم کسب و کار در طرح کسب و کار چیست؟
طرح کسب و کار گزارش کامل از ابعاد مختلف ایده و شروع کسب و کار است در حالی که بوم کسب و کار مسیر رسیدن به اهداف را مشخص میکند.
-
بهترین زمان استفاده از بوم کسب و کار چیست؟
صاحبان بنگاههای اقتصادی در 2 صورت تز بوم کسب و کار استفاده می کنند: زمانی که قصد راهاندازی کسب و کار جدید را داشته باشند. زمانی که هدفشان توسعه کسب و کار موجود باشد.
موسسه مشاوران شما را به خواندن مقاله هلدینگ چیست دعوت می نماید.
