مالک یک شرکت ممکن است برای اداره شرکت مدیری را از طرف خود انتصاب کند. فرض می شود که مالک برای محدود کردن رفتارهای فرصت طلبانه مدیر، حقوق ثابتی را به او پرداخت می کند . اگر مدیر همواره برای تامین منافع شخصی خود عمل کند، آنگاه پیش بینی می شود که خود را درگیر رفتارهای فرصت طلبانه خواهد کرد و درنتیجه ارزش شرکت کاهش خواهد یافت و این به ضرر مالک و به نفع مدیر است .
مصادقی از رفتارهای فرصت طلبانه مدیر:
- مزایای مازاد برحقوق: مدیر ممکن است مخارج غیر ضروری نظیر تزئینات اداری لوکس ، سفرها و ماموریت های اداری و . . . برای خود در نظر بگیرد.
- قبضه قدرت: مدیر ممکن است با بزرگ کردن و گسترش شرکت با خواسته های شخصی خود را برآورده کند ، مثلا بخشی از شرکت را تحت کنترل خود درآورده و از طریق انجام معاملات شخصی با آن به منافع شخصی خود برسد.
- قصور در انجام وظایف: ممکن است مدیر ساعت کاری خود را کاهش دهد و در عوض ساعت کاری خود را صرف کارهای شخصی خود نماید.
- تصمیمات سرمایه گذاری نادرست: مدیر احتمالا سرمایه گذاری های سودمند با ریسک بالا و بازده بالا را نخواهد پذیرفت . مالک ممکن است تمایل به سرمایه گذاری در پروژه های متنوع و توانایی تحمل ریسک زیاد را داشته باشد ، در حالی که مدیر ممکن است با تحمل ریسک بالا توسط مالک متضرر شود .برای مثال در صورت شکست پروژه ، موقعیت مدیر تزلزل می شود و یا اینکه در صورتی که در انجام پروژه سود شرکت کاهش یابد، حقوق مدیر نیز به تناسب آن کم می شود . بنابراین مدیر احتمالا پروژه های باریسک بالا و بازده بالا را که موجب افزایش ثروت سهامداران در صورت موفقیت آن پروژه ها می شود را رد خواهد کرد.
موسسه مشاوران ارائه دهنده انواع خدمات حسابداری می باشد.
رفتارهای فرصت طلبانه مدیر
بدیهی است مشکلات نمایندگی نظیر آنچه که در بالا به آن اشاره شد ، منجر به تصمیمات غیر بهینه و تخصیص غیر کارای منابع منجر شده و در نهایت ارزش شرکت کاهش می دهد . برای اجتناب از مشکلات فوق در روابط مالک و مدیر و یا کاهش آن ها دو راه حل به نظر می رسد :
- وجود بازار نیروی کار: چون مدیران توسط مالکان شرکت انتخاب می شوند و تعداد مدیران حرفه ای در حال افزایش است ، امکان جایگزینی مدیران هر روز بیشتر می شود . لذا معمولا مدیران برای حفظ موقعیت شغلی ، هدف های خود را با اهداف سازمان تعدیل می کنند. این جایگزینی ممکن است در مواردی هزینه هایی را برای مالکان به همراه داشته باشد.
- تحمل هزینه های نمایندگی: ابزار دیگر مالکان در برخورد با مسئله نمایندگی ، تحمل هزینه های نمایندگی است .
برخی از هزینه های نمایندگی عبارتند از:
- هزینه های نظارت: این هزینه ها تاحدودی از تصمیمات منافع جویانه مدیر جلوگیری می کند. هزینه حسابرسی و استقرار رویه های کنترلی از جمله این هزینه ها است .
- هزینه های بیمه و ضمانت: هزینه های مذکور مدیر را به انجام عمل در جهت همسو کردن منافع خود با منافع مالک تشویق می کند. مانند پرداخت پاداش هیات مدیره براساس معیارهای عملکرد شرکت نظیر سود ، پاداش بهره وری دستمزد بالا .
برگرفته از کتاب: تئوری حسابداری
تالیف: دکتر هاشم نیکو مرام، دکتر بهمن بنی مهد
انتشارات: آثار نفیس
اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله فرضیات تحقیقات اثباتی حسابداری را به شما پیشنهاد می کنیم.
