کلمه مطالبه به معنای حساب بدهکاران و یا حساب های دریافتنی می باشد، ولی در معنای عام مطالبات شامل حساب های دریافتنی و اسناد دریافتنی می باشد.
مطالبات تجاری در واقع، ادعاهای نسبت به نقد، کالاها و دارایی های غیر نقدی از دیگر اشخاص حقیقی و حقوقی می باشد. این مطالبات با توجه به تاریخ وصول مورد انتظار، ممکن است که جاری و یا غیر جاری باشد. مطالبات تجاری معمولا حساب های دریافتنی می باشند و از طریق یک صورت حساب فروش و اسناد دریافتنی به وسیله اسناد تعهدی رسمی تایید می شوند.
حساب های دریافتنی و یا بدهکاران، آن دسته از مطالبات تجاری می باشند که مستند به اسناد تجاری نمی باشند و یا به بیان دیگر، مواردی که در حساب بدهکاران و یا حساب های دریافتنی ثبت می شود، برگرفته از فروش کالا و یا انجام خدمات به افراد و یا موسسات می باشد و در برابر آنها سفته، برات و یا سندی دریافت نشده است.
در واقع هر نوع طلبی که بدهکار در برابر آن سند معتبری به بستانکار نداده باشد، از نظر بستانکار حساب دریافتنی می باشد و حساب های دریافتنی جزء دارایی های جاری محسوب می شود.
انواع مطالبات:
مطبات تجاری به دو گونه می باشند:
مطالبات تجاری:
این مطالبات نشان دهنده میزان طلب شرکت برای فروش کالا و خدمات در جریان عادی فعالیت آن واحد تجاری می باشد.
مطالبات غیر تجاری:
این مطالبات از راه های متفاوتی مانند، قرارداد، سرمایه گذاری ها، دارایی ها، مطالبات مالی، اسناد اقساطی و پرداخت کارکنان میسر می باشند و مهمترین موضوعات حسابداری، مربوط به مطالبات، شناسایی و ارزشیابی آن ها می باشد.
هر دو نوع مطالبات، تحت تاثیر قابلیت وصول مطالبات می باشد. در ذیل کلیه موضوعات مربوط به مطالبات را بیان می کنیم.
شناخت درآمد و ارزشیابی
شناخت درآمد و ارزشیابی:
- شرایط معمولی
- حق برداشت
- ارزشیابی
ثبت و گزارشگری حساب های دریافتنی به صورت تخفیفات نقدی و برگشت از فروش و تخفیفات می باشد.
ثبت وگزارش اسناد دریافتنی به 3 روش بهره بردار یا سود تضمین شده، بدون بهره و تنزل شده می باشد.
تقسیم مطالبات از نظر امکان وصول و یا عدم وصول:
مطالبات از نظر امکان وصولو یا عدم وصول به سه دسته تقسیم می شود:
- حتمی الوصول: این مطالبات حتما وصول می شوند و عدم وصول آن ها صفر درصد می باشد.
- لاوصول: امکان وصول این مطالبات تقریبا صفر و نا ممکن می باشد.
- مشکوک الوصول: در وصول و یا عدم وصول این مطالبات شک و تردید وجود دارد.
مهمترین ذخیره ای که همیشه لازم و ضروری می باشد، ذخیره مطالبات مشکوم الوصول می باشد و با چهار روش ذکر شده در ذیل برآورده می شود:
- برآورد برمبنای خالص فروش های نسیه
- برآورد برمبنای مجموع فروش های نقد و نسیه
- برآورد بر مبنای درصدی از مجموع حساب های دریافتنی
- برآورد برمبنای تحلیل زمانی حساب های دریافتنی
محاسبه مطالبات مشکوک الوصول
روش های محاسبه مطالبات مشکوک الوصول:
محاسبه مطالباب مشکوک الوصول به روش های زیر امکان پذیر می باشد:
- روش درصدی از حساب های دریافتنی: در این روش در پایان دوره مالی، با توجه به سال های گذشته، درصدی از حساب های دریافتنی به عنوان ذخیره مطالبات مشکوک الوصول اختصاص می یاید.
- روش درصدی از فروش های نسیه: در این روش درصدی از فروش های نسیه موسسه برای مطالبات مشکوک الوصول قرار داداه می شود.
- روش تجزیه سنی حساب های دریافتنی: در این روش عمر حسابهای دریافتنی مورد بررسی قرار می گیرد و وصول این مطالبات که دارای مدت زمان طولانی از سررسیدشان می باشند کم و ناممکن می باشد.
- روش بررسی موردی: بهترین روش برای محاسبه این مطالبات، تجزیه و تحلیل آن ها می باشد و برای هر کدام میزان مشخصی برای این مطالبات در نظر گرفته می شود.
نکات مهم مربوط به حسابداری مطالبات:
- حسابهای دریافتنی و یا بدهکاران، مطالبات واحد تجاری است که مستند به اسناد تجاری نمی باشد و برای طلب آن هیچ مدرک قانونی دریافت نشده است.
- حساب های دریافتنی تجاری، جزء مطالباتی هستند که رابطه مستقیم با عملیات عادی و مستمر واحد تجاری، از راه فروش نسیه کالاها و خدمات ایجاد می کند.
- حساب های دریافتنی غیر تجاری، مطالباتی مانند، فروش نسیه دارایی های ثابت و یا مطالبات برگرفته از فروش نسیه دارایی های ثابت و یا مطالبه از مدیران و کارکنان برای علی الحساب پرداختی می باشند که رابطه مستقیم با عملیات عادی و مستمر تجاری ندارند.
- حساب های دریافتنی با خالص ارزش بازیافتی، ارزیابی می شود.
- مطالبات سوخت شده باید جزء هزینه های عمومی و اداری در صورت سود و زیان طبقه بندی شود.
- در روش شناسایی مخصوص حسابهای دریافتنی واحد تجاری، تمامی حساب های دریافتنی واحد تجاری مورد بررسی قرار می گیرد و مطالبات مشکوک مشخص می شود و برای آن ها ذخیره در نظر گرقته می شود.
موسسه مشاوران شما را به خواندن مقاله قانون سود و زیان انباشته چیست دعوت می نماید.
