در سال های گذشته تاکنون، چک به عنوان یک ابزار مهم در نظام پرداخت مورد استفاده قرار گرفته است که دارای جایگاه ویژه ای از اعتبار می باشد. اما به دلیل امنیت پایین و افزایش چک های برگشتی، از اعتبار آن تا حدودی کاسته شد. در این راستا برای جلوگیری از افزایش چک های برگشتی در سال های اخیر اقداماتی صورت گرفت که یکی از این اقدامات، اصلاح قوانین چک در مجلس بود.
همچنین با توجه به ضرورت استفاده از چک و کاهش اعتبار آن اقداماتی همچون سامانه صیاد و چک صیادی در دستور کار قرار گرفت که در ادامه به شرح آن پرداخته شده است.
مفهوم سامانه صیاد:
سامانه صیاد «صدور یکپارچه دسته چک»، سامانه ای می باشد که توسط بانک مرکزی ارائه شده است و تمامی بانک ها موظفند از طریق این سامانه برای متقاضیان خود، دسته چک صادر نمایند.
در این شیوه تمامی دسته چک های بانک های مختلف، کاملا یک شکل و یک رنگ صادر می گردند که هدف آن یکپارچه سازی و استاندارد سازی و هویت بخشیدن به اوراق بهادار می باشد. بر همین اساس دیگر هیچ شعب بانکی، مرجع صدور دسته چک نمی باشند و متقاضی دسته چک از طریق سامانه بانک مرکزی اعتبار سنجی می گردد و دسته چک وی صادر می شود.
مزایای چک صیادی:
- امکان استعلام از پیشینه صادر کننده برای دریافت کننده
- دارای یک شکل واحد برای تمامی چک ها
- نحوه صدور یکسان
- کاهش فرآیندها و عوامل انسانی
- انجام فرآیند اعتبار سنجی
- مکانیزه شدن صدور و رصد چک ها
- اطلاعات چک به صورت آنلاین در اختیار متقاضیان قرار گرفته و امکان شناسایی و اعتبار سنجی را فراهم می نماید.
- ساختار منحصر به فرد به چک می دهد.
- آنلاین بودن بدون در نظر گرفتن نوع بانک
- دریافت چک به صورت غیر حضوری
- رفع مشکل چک های جعلی و کاهش ریسک جعل چک
- استعلام اعتبار صاحبان حساب و امضا
- عدم ارائه دسته چک به افراد دارای سو عملکرد
- افزایش اعتبار دسته چک با بررسی کامل و دقیق سوابق درخواست کننده
- حذف قدرت شعب در صدور دسته چک
امنیت دسته چک صیادی:
چک های صیادی که از طریق سامانه صیاد صادر می گردند، دارای 3 ویژگی مهم امنیتی می باشند که در ادامه به این ویژگی های مهم اشاره شده است:
- سری و سریال چک ها به صورت برجسته چاپ شده است و کاملا قابل لمس می باشند.
- واتر مارک و طرح مخفی در چک وجود دارد و برای عموم مردم به راحتی قابل تشخیص می باشند.
- توسط ابزارهای مورد استفاده قابل تشخیص می باشد و بانکداران و سایر ذی نفعان می توانند به راحتی از آن استفاده نمایند.
مفهوم شماره چک یکتا:
یکی دیگر از تغییراتی که در چک های جدید وجود دارد، اختصاص شماره یکتا می باشد. شماره یکتا به شماره اختصاصی در هر برگ چک گفته می شود که به گیرنده آن، امکان می دهد که با یک پیامک از میزان اعتبار شخص صادر کننده چک مطلع گردد.
این پیامک شامل اطلاعات پایه فرد صادر کننده چک می باشد که برای گیرنده چک ارسال می گردد و باعث به حداقل رساندن چک های بی محل شده است. این سامانه باعث شده است که چک های مختلف دولتی و خصوصی در یک استاندارد قرار بگیرند و امکان جعل آنها کم تر شده است. در نتیجه تنها تمایز آنها با یکدیگر، نام و آرم بانک صادر کننده می باشد.
در این راستا به محض برگشت خوردن اولین چک شخص صاحب چک، به دلیل استعلام و اطلاع یافتن سایرین، شخص فاقد اعتبار می گردد و امکان صدور چک جدید از سوی صادر کننده منتفی می گردد.
شرایط دریافت دسته چک صیادی:
- مراجعه به شعبه و ثبت درخواست اولیه صدور دسته چک
- ارسال درخواست وی به بانک مرکزی در صورت تایید از سوی رئیس شعبه
- در صورت تایید توسط بانک مرکزی، درخواست وی از سامانه به گروه صدور دسته چک برای شخصی سازی و چاپ چک ارسال می گردد.
- و در نهایت دسته چک صادر می شود.
شرایط و تکلیف چک های قدیمی:
بر اساس نظر بانک مرکزی، دسته چک های قدیمی دیگر در بانک مورد پذیرش قرار نمی گیرند و تنها در خود بانک صادر کننده پذیرش می گردد و قابل وصول می باشد. بر همین اساس فاقد اعتبار می گردند و در بانک ها پذیرفته نمی شوند.
البته باید گفت که چک های قدیمی که قبل از 1 شهریو ماه 97 صادر شده باشند، می توانند با مراجعه به بانک، در سامانه صیاد ثبت شده و دارای اعتبار شوند.
موسسه مشاوران مطالعه مقاله صورت مغایرت بانکی را به شما عزیزان پیشنهاد می نماید.
تعویض دسته چک صیاد
تعویض دسته چک صیاد:
بر اساس اعلام بانک مرکزی، سامانه صیاد به صورت شبانه روزی از طری سامانه پیامکی 701701 به تمامی درخواست های استعلام پاسخ می دهد. یکی از ویژگی های صیاد، امکان درخواست آن از طریق اینترنت می باشد که هیچ گونه تغییری در قوانین آن ایجاد نمی گردد و دقیقا بر اساس فرآیند طراحی شده عمل می کند.
نرم افزار استعلام چک صیاد:
نرم افزار واقعیت افزوده نما، یک برنامه برای گوشی های سيستم عامل اندرويد و IOS می باشد که با نکات امنیتی موجود در اسکناس، ایران چک و اوراق امنیتی آشنا است و قابلیت شناسایی و تشخیص اسکناس و ایران چک جعلی را دارا می باشد.
سامانه استعلام چک صیاد به نام ساد:
سامانه فعال در حوزه اعلام سرقت و استعلام چک ها، ساد 24 نام دارد که به منظور پیشگیری از جعل و کلاه برداری و تخلف چک ها راه اندازی شده است. این سامانه با ثبت چک های مفقودی و سرقتی، از نقل و اتقال آنها در بازار جلوگیری به عمل می آورد.
نحوه استعلام چک صیادی:
در سامانه صیاد امکان استعلام آنی هر برگ چک وجود دارد و باعث امنیت خاطر اشخاص می باشد در این راستا کاربران می توانند با ارسال شناسه استعلام 16 رقمی موجود بر روی چک، از وضعیت اعتباری آن آگاهی کسب نمایند. بر این اساس و در پیامک پاسخ استعلام، وضعیت چک به صورت یکی از رنگ های زیر اعلام می گردد:
وضعیت سفید: صادر کننده چک فاقد هر گونه سابقه چک برگشتی بوده یا درصورت وجود سابقه، تمامی موارد رفع سو اثر شده است.
وضعیت زرد: صادر کننده چک دارای 1 فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ 50 میلیون ریال تعهد برگشتی است.
وضعیت نارنجی: صادر کننده چک دارای 2 تا 4 فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ 200 میلیون ریال تعهد برگشتی است.
وضعیت قهوه ای: صادر کننده چک دارای 5 تا 10 فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ 500 میلیون ریال تعهد برگشتی است.
وضعیت قرمز: صادر کننده چک دارای بیش از 10 فقره چک برگشتی یا بیش از مبلغ 500 میلیون ریال تعهد برگشتی است.
مشخصات امنیتی طرح چک صیاد:
استفاده از طراحی خطی، الیاف فلورسنتی، واتر مارک، کاغذ حساس به مواد شیمیایی، چاپ نامرئی و ریز نوشته از جمله مشخصات امنیتی به کار برده شده در طراحی چک های صیادی می باشد.
اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله بانکداری الکترونیکی را به شما پیشنهاد می کنیم.
