با پیشرفت علم و دانش، معاملات تجاری دیگر به وسیله پول نقد انجام نمی شود و چک های بانکی از جمله چک تضمینی جایگزین آن شده است. چک ها از انواع پول می باشند، جزء اسناد مالی به حساب می آیند و دارای قوانین مشخص و محکمی می باشند. چک تضمینی، سندی است که به وسیله بانک شخص و یا شعبات دیگر آن بانک، به درخواست شخص صادر می شود و پرداخت وجه ذکر شده در چک تضمین می شود.
اشخاص برای صدور چک بانکی نیازی به داشتن دسته چک ندارند و با مراجعه به بانک صاحب حساب می توانند درخواست خود را ارائه دهند. بر اساس ماده 310 قانون تجارت، چک یک نوشته می باشد که به وسیله آن، صادر کننده چک، مبلغی را در نزد کسی که حواله به او داده شده است، دارد و قطعا اعتبار این چک توسط بانک تضمین می شود و حکم پول نقد را دارد. به طور کلی، چک از نظر قانون اصلاح شده، نوشته ای می باشد که بر عهده یک بانک صادر می شود و محال علیه آن بانک می باشد.
انواع چک
انواع چک عبارتند از:
- چک عادی: این نوع از چک، چکی است که اشخاص به حساب جاری خود صادر می کنند. تضمین آن هم اعتبار صادر کننده می باشد.
- چک تایید شده: این نوع از چک، اشخاص به حساب جاری خود صادر می کنند و وجه آن به وسیله بانک تایید می شود.
- چک تضمین شده: این چک توسط بانک به درخواست مشتری صادر می گردد و به وسیله بانک تضمین می شود.
- چک مسافرتی: این نوع از چک توسط بانک صادر می شود و در هر یک از شعبات همان بانک به وسیله نمایندگان و کارگزاران، نقد می شود.
شرایط صدور چک تضمینی
شرایط صدور چک تضمینی:
این چک به درخواست مشتری و توسط همان بانک و به عهده خودش صادر می شود. چک تضمینی به وسیله همان بانک تضمین می شود و به همین دلیل افراد می توانند از بانک درخواست این چک را داشته باشند. چک تضمینی مطمئن و قابل اطمینان است و با مراجعه به هر کدام از شعبات همان بانک، می توانید آن را وصول کنید.
مجازات شخصی که دستور عدم پرداخت چک را می دهد:
دارنده چک می تواند در صورت دستور عدم پرداخت چک تضمینی، شکایت کند و در صورت عدم اثبات دلیل عدم پرداخت، علاوه بر مجازات مقرر شده در ماده 7 قانون چک، باید تمامی خسارت وارد شده به دارنده چک را پرداخت کند. ذی نفع این چک در واقع، شخصی است که چک به نام او صادر شده، واگذار شده و یا در وجه حامل به او واگذار شده است.
بانک ها موظف می باشند که در صورت دستور عدم پرداخت این چک، وجه آن را تا مشخص شدن مرجع رسیدگی، در حساب مسدود نگه دارد. شخص دستور دهنده به بانک برای عدم پرداخت چک، باید شکایت خود را به مراجع قضایی ارائه دهد و تا مدت زمان یک هفته گواهی شکایت خود را به بانک اعلام کند، اگر غیر از این باشد، بانک می تواند بعد از گذشت این مدت زمان وجه چک را از محل موجودی شخص، به دارنده چک پرداخت کند.
آیا چک هایی که برای ضمانت داده می شود، امکان وصول دارند؟
در صورت خلف وعده متعهد، دارنده چک ضمانت و یا چکی که برای ضمانت انجام کاری صادر می شود، می تواند آن را وصول کند.
محکومیت صادر کننده چک:
چک های صادر شده بر عهده بانک هایی که بر اساس قوانین کشور در داخل و یا شعبات خارج از کشور دارند، می باشد. حالا بر این اساس دارنده چک می تواند به بانک مراجعه کند و چک را وصول نماید، و در صورت عدم پرداخت می تواند بر اساس قوانین و آیین نامه های مربوط به اجرای اسناد رسمی، اقدام به وصول چک کند. دارنده چک در صورت عدم وصول آن، می تواند صادر کننده را محکوم به پرداخت تمامی خسارت و هزینه های وارده متعارف کند.
به همین دلایل است که هر فردی می تواند از بانک تقاضای چک تضمینی داشته باشد تا بتواند با مراجعه به بانک آن را وصول کند. بر اساس قانون چک های تضمینی قابل توقیف و مسدود نیستند و در صورت فوت و ورشکستگی تضمین شده می باشد و هیچ مشکلی برای دارنده چک به همراه ندارد.
بخشنامه بانک مرکزی برای چک های تضمینی
بخشنامه بانک مرکزی برای چک های تضمینی:
چک تضمینی از ابزارهای پرداخت می باشد، که بنا بر درخواست مشتری به نام شخص حقیقی و یا حقوقی برای تسهیل نقل و انتقال صادر می گردد. قابل پرداخت به صورت نقدی نمی باشد و باید به حساب شخص واریز شود.
به همین دلیل دارای ایمنی بسیار بالایی می باشد. بر اساس این بخشنامه بانک مرکزی، چک ها فقط در وجه ذی نفع صادر می گردد و انتقال آن به دیگری دارای اعتبار نمی باشد. دارنده گان این چک های تضمینی، تا مدت زمان یک ماه از تاریخ این بخشنامه، می توانند چک را وصول و به حساب خود واریز کنند.
هدف از اجرای این بخشنامه، جلوگیری از استفاده های نادرست و پولشویی می باشد. مراحل این بخشنامه به شرح ذیل می باشد:
- برای صدور چک تضمین شده، باید فرم مخصوص آن را در حضور متصدی بانک تکمیل کنید و مشخصات کامل متقاضی، شماره سریال و مبلغ چک تضمین شده، علت درخواست چک تضمین شده، مشخصات کامل گیرنده چک را هم در آن کامل ذکر کنید.
- چک تضمینی باید فقط در وجه گیرنده که در فرم درخواست ذکر شده است صادر شود.
- نام و نام خانوادگی اشخاص حقیقی، نام اشخاص حقوقی، شماره ملی و شناسه ملی فراگیر اتباع خارجی لزوما باید در چک ذکر شود.
- وصول مبلغ چک، فقط توسط گیرنده ذکر شده در چک امکان پذیر می باشد.
- ظهر نویسی و انتقال این چک به دیگری، امکان پذیر نمی باشد.
- بدون ظهرنویسی گیرنده چک، می توانید به وسیله وکیل و نماینده قانونی، بدون حضور ذی نفع، چک را باطل کنید.
- مشخصات کامل گیرنده چک که به نمایندگی از طرف ذی نفع گیرنده چک می باشد، باید ثبت شود.
- دارندگان چک های تضمینی قبل از بخشنامه جدید، حداکثر یک ماه از تاریخ ابلاغ بخشنامه، فرصت برای نقد کردن چک دارند.
- اعضای هیات مدیره و هیات عامل بانک ها، ملزم به اجرای این مصوبه می باشند و در صورت تخلف، با آن ها برخورد قانونی می شود.
قوانین مربوط به چک تضمینی:
- فرد صادر کننده چک و پشت نویس ها اجازه مسدود کردن چک را ندارند.
- فوت، حجر، ورشکستگی صادر کننده چک و حتی طلبکاران صادر کننده اخلالی در توقیف چک به وجود نمی آورد.
- تمامی چک های تضمینی دارای رمز، شماره امضاء مهر شعبه و مهر صاحب امضاء می باشند.
- مبلغ چک حتما باید ماشینی باشد.
صدور چک های تضمینی
مصارف صدور چک های تضمینی:
- واریز به حساب های قرض الحسنه جاری
- پس انداز و کوتاه مدت
- واریز تعهدات و دین ها
- واریز به حساب دولتی
- صدور حواله به شهرستان
- پرداخت نقدی به اشخاص و …
نکته مهم در مورد چک تضمینی به این صورت است که این چک توسط همان بانک صادر کننده چک و یا شعبات همان بانک وصول می شود. بنابراین بانک های دیگر حقی در مورد وصول به صورت واریز در همان لحظه این چک ندارند. ولی توجه داشته باشید که در صورت وصول توسط دیگر بانک ها به مدت زمان یک روز طول می کشد.
مراحل صدور چک تضمینی:
مدارک لازم برای صدور چک تضمینی به شرح ذیل می باشد:
- فرم پر شده به عنوان درخواست صدور چک رمزدار شهری
- رسید دریافت و یا برداشت مبلغ برابر با مبلغ چک تضمینی
- امضاء فرم مخصوص چک
- پرفراژسند حسابداری و تایید دریافت وجه
- صدور چک تضمین شده رمزدار شهری و امضاء روی ته سوش چک صادر شده
- تحویل چک به مشتری
اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله راس گیری چک ها را به شما پیشنهاد می کنیم.
