استانداردهای حسابداری مجموعه مقررات حاکم بر چگونگی انجام کار و قواعد علمی و در دسترس، در قلمرو حسابداری می گویند، که بر اقتصاد ملی و سیاست اقتصادی و مالی بسیار تاثیر می گذارد. به وسیله استانداردهای حسابداری می توان در همه کشورها گزارشات حسابداری را شفافیت بخشید و نبود این استانداردها در بعضی از کشورها موجب ایجاد افزایش مشکلات در کسب و کار شود.
استانداردهای حسابداری به وسیله هیئت استانداردهای حسابداری تنظیم شده است و شرکت های بین المللی از این استانداردها استفاده می کنند. ممکن است که این استانداردها تغییر کنند، ولی در این تغییرات، یکی کنار گذاشته می شود و دیگر جایگزین آن می شود. یادگیری این استانداردها برای ورود به این حرفه، ضروری می باشد.
استانداردهای بین المللی مجموعه ای از حسابداری با کیفیت می باشد که صورت های مالی را در قالب ترازنامه، صورت سود، تغییرات وضعیت مالی و … نشان می دهد. در واقع این استانداردها، دارایی ها، بدهی ها، درآمد، هزینه ها و حقوق صاحبان سهام را مشخص می کند.
یکی دیگر از مزایای استفاده از استانداردهای حسابداری برای بانک ها، سرمایه گذاران و سازمان های نظارتی می باشد. زیرا این نهادها بر استانداردهای حسابداری متکی هستند و شفافیت در گزارش برای آن ها تضمین کننده شرکت می باشد.
بخش های مختلف استاندارهای حسابداری:
استانداردهای حسابداری شامل سه بخش می باشد:
- شرح مسئله: تشریح و توضیحات رایج در حرفه حسابداری
- بحث مستدل: توضیح به صورت استدلالی برای راه های مقابله با مشکلات حسابداری
- ارائه راهکار مطلوب: ارائه راهکار مطلوب برای تصمیم گیری جهت رفع مشکلات
هدف استانداردهای حسابداری
هدف استانداردهای حسابداری:
- مشخص شدن روش ها و خط مش های مورد استفاده حسابدار برای اطلاع دیگران
- وجود یک فرم یکنواخت و یک شکل برای صورت های مالی
- ارائه تصمیمات رسمی و یا غیر رسمی برای ارزش گذاری مجاز دارایی و مشخص شدن رقم درآمد
- افشای موارد خاص برای تامین ملزومات، جهت اعمال داوری و یا نظریه فردی استفاده کنندگان اطلاعات
ضرورت آشنایی با استانداردهای حسابدرای:
برای یک حسابدار موفق، بعد از یادگیری اصول حسابداری، یادگیری استانداردهای حسابدری ضروری می باشد، زیرا استفاده از این استانداردها یک امر مهم می باشد و هر حسابدار حرفه ای و خبره باید به این اصول آشنایی کافی داشته باشد.
فرآیند تدوین استانداردها:
فرآیند تدوین استانداردهای حسابداری بر اساس سازمان حسابرسی به شرح ذیل می باشد:
- تشخیص موضوع جهت انجام تحقیقات
- بررسی های مقدماتی
- تصمیم گیری در مورد لزوم تدوین استاندارد
- تهیه پیش نویس مقدماتی
- تدوین پیش نویس استاندارد
- نظر خواهی عمومی
- تصویب نهایی
دلیل تفاوت استانداردهای حسابداری بین المللی و ملی:
با توجه به دو روش بیان شده در ذیل، اصول پذیرفته شده حسابداری می تواند با استانداردهای بین المللی تفاوت داشته باشد.
1- واگرایی:
اصول پذیرفته شده در حسابداری ملی و استانداردهای بین المللی، هر دو یک موضوع را پوشش می دهند، ولی دارای روش های مختلفی می باشند.
2- فقدان:
این بدان معنی است که یک موضوع پذیرفته شده در حسابداری ملی، یک موضوع حسابداری قرار گرفته در حسابداری بین المللی را پوشش نمی دهند.
انواع استاندارد های حسابداری
انواع استاندارد های حسابداری:
استانداردهای تدوین شده حسابداری که مورد نظر حسابدارن و مدیران می باشد، به شرح ذیل است:
ارائه صورت های مالی:
مبنا و شکل پایه صورت های مالی را مشخص می کند و هدف آن، یکسان سازی صورت های مالی عمومی می باشد و در صورت نیاز می توان آن ها را با صورت های مالی سال قبل همان واحد تجاری با صورت های مالی دیگر واحد های تجاری مقایسه کرد.
صورت جریان های نقدی:
این جریان ها، از مهمترین مبناها برای ازریابی توانایی واحد تجاری در ایجاد نقدینگی و استفاده از آن می باشد.
درآمد عملیاتی:
درآمدی است که از فعالیت اصلی و مستمر واحد تجاری به وجود می آید.
ذخایر، بدهی های احتمالی و دارایی های احتمالی:
پیشامد های احتمالی بررسی می شود و هدف از آن، انتخاب روش های درست برای شناسایی، اندازه گیری و افشای ذخایر، بدهی های احتمالی و دارایی های احتمالی در یادداشت های توضیحی می باشد.
رویدارهای بعد از تاریخ ترازنامه:
رویدادهای مطلوب و نا مطلوبی هستند که بین تاریخ ترازنامه و تاریخ تایید صورت های مالی اتفاق می افتد و هدف آن تعیین زمان برای شناسایی و افشای این رویداد می باشد.
گزارش عملکرد مالی:
الزام واحد های تجاری، برای انعکاس واضح بعضی از عناصر عملکرد مالی برای درک استفاده کنندگان صورت های مالی از عملکرد این واحد برای یک دوره می باشد.
مخارج تحقیق و توسعه:
این استاندارد حذف شده و با استاندارد شماره 17 تلفیق شده است.
حسابداری موجودی مواد و کالا:
نحوه ارزشیابی و انعکاس این دارایی ها در صورت های مالی می باشد.
اختصاص درآمد ها و هزینه ای پیمان برای دوره هایی است که پیمان در آن جریان داشته است.
حسابداری کمک های بلاعوض دولت:
این استاندارد برای کمک های بلاعوض دولت و دیگر انواع کمک دولت می باشد.
دارایی های ثابت مشهود:
ساختمان، زمین و ماشین آلات از مهمترین دارایی های مشهود می باشند و موضوع این بخش، شناخت دارایی ها، تعیین مبلغ دفتری آن، شناخت هزینه استهلاک و زیان کاهش ارزش دارایی می باشد.
افشای اطلاعات اشخاص وابسته:
الزام افشای اطلاعات برای اشخاص وابسته و معاملات فی ما بین می باشد.
حسابداری مخارج تامین مالی:
واحد تجاری برای تامین منابع مخارج مالی و دیگر مخارج از سود تضمین شده اطلاع داشده باشد.
نحوه ارائه دارایی های جاری و بدهی های جاری:
اطلاع از دارایی های جاری و بدهی های جاری برای استفاده کنندگان صورت های مالی بسیار مفید است. در این استاندارد، روش ارائه این موارد در ترازنامه مورد بررسی قرار می گیرد.
حسابداری سرمایه گذاری ها:
روش حسابداری و افشای سرمایه گذاری ها مورد بررسی قرار می گیرد.
آثار تغییر در نرخ ارز:
انعکاس عملیات تسعیر ارز بر روی معاملات ارزی و عملیات خارجی را بررسی می کند.
دارایی های نا مشهود:
در این استاندارد، مبلغ دفتری، استهلاک و افشای دارایی های نا مشهود مورد بررسی قرار می گیرد.
صورت های مالی جداگانه:
این استاندارد، حسابداری و افشای صورت های مالی واحدهای فرعی و وابسته به واحد تجاری را مورد بررسی قرار می دهد.
ترکیب های تجاری:
اجتماع واحدها و یا فعالیت های تجاری جداگانه در قالب یک شخصیت گزارشگری می باشد. در این استاندارد، تمام ترکیب های تجاری باید با استفاده از روش خرید محسوب شوند و ارزش منصفانه دارایی ها و بدهی های قابل تشخیص در تاریخ تصیل شناسایی می شوند.
انواع استاندارد های حسابداری
سرمایه گذاری در واحد های تجارت وابسته و مشارکت های خاص:
روش حسابداری و سرمایه گذاری و موارد لزوم استفاده از روش ارزش ویژه در حسابداری واحدهای تجاری می باشد.
حسابداری اجاره ها:
روش های افشای درست برای اجاره های سرمایه ای و عملیاتی به وسیله اجاره دهنده و اجاره کننده می باشد. اجاره یک موافقت نامه می باشد که به وسیله آن، اجاره دهنده در برابر دریافت مبلغی، حق استفاده از دارایی را برای مدت توافق شده به موجر می دهد.
گزارشگری مالی میان دوره ای:
مشخص شدن حداقل هایی است که به آن یک د.ره میان دوره ای استاندارد می گویند.
حسابداری مشارکت های خاص:
مشارکت به معنای توافق یک قرارداد بین یک یا چند طرف برای یک فعالیت اقتصادی تحت کنترل می باشد. دارایی ها، بدهی ها، درآمد و هزینه در این مشارکت خاص مورد بررسی قرار می گیرد.
گزارشگری مالی واحدهای تجاری در مرحله قبل از بهره برداری:
ارائه رویدادهای حسابداری مناسب، برای شناخت اطلاعات حسابداری این مرحله می باشد.
گزارشگری بر حسب قسمت های مختلف:
ارائه صورت های مالی برای قسمت های مختلف یک واحد تجاری می باشد و در مورد واحد مربوطه اطلاعات آگاهانه ای می دهد.
فعالیت های کشاورزی:
حسابداری دارایی های زیستی و تولیدات کشاورزی در زمان برداشت مورد بررسی قرار می گیرد.
طرح های مزایای بازنشستگی:
حسابداری طرح های مزایای بازنشستگی صندوق بازنشستگی کشوری، صندوق های شرکت ها و سازمان های متولی طرح های بازنشستگی می باشد.
فعالیت های بیمه عمومی:
روش های حسابداری برای حق بیمه، خسارت و هزینه های تحصیل بیمه های عمومی و افشای اطلاعات این فعایت ها در صورت های مالی شرکت ها و موسسات بیمه می باشد.
فعالیت های ساخت املاک:
شناخت و تخصیص درآمدها و هزینه فعالیت های ساخت املاک در دوره های مالی انجا این نوع فعالیت ها را مورد بررسی قرار می دهد.
سود هر سهم:
هدف این استاندارد بررسی سود سهام و یکسان سازی روش های محاسبه می باشد.
دارایی های غیر جاری نگه داری شده برای فروش و عملیات متوقف شده:
روش های مناسب برای بررسی این نواع از دارایی ها و روش های افشای عملیات های متوقف شده می باشد.
کاهش ارزش دارایی ها:
ارائه روش هایی برای اطمینان از دارایی ها بیشتر از مبلغ بازیافتی می باشد.
مزایای بازنشستگی کارکنان:
روش های گزارشگری مالی و افشای مزایای بازنشستگی کارکنان واحد تجاری مورد بررسی قرار می گیرد.
رویه های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات:
در این روش، افشای تغییر رویه ها، تغییر برآوردها و اشتباهات در حسابداری مورد بررسی قرار می گیرد.
مالیات بر درآمد:
نحوه حسابداری مالیات بر درآمد مورد بررسی قرار می گیرد.
ابزارهای مالی ارائه:
اصول ارائه ابزارهای مالی با عنوان بدهی، حقوق مالکانه، تهاتر دارایی های مالی و بدهی مای مالی مورد بررسی قرارمی دهد.
ابزارهای مالی افشاء:
کمک به استفاده کنندگان برای ازریابی اهمیت و میزان ریسک ناشی از این ایزارها می باشد.
چهار استاندارد ذکر شده در ذیل جدیدا به تصویب سازمان مربوطه، رسیده است:
- ترکیب های تجاری: قابلیت اتکا و مقایسه اطلاعتی است که واحد گزارش صورت های مالی درباره ترکیب تجاری بیان می کند.
- صورت های مالی تلفیقی: صورت های مالی تلفیقی واحد تجاری در زمان کنترل یک یا چند واحد تجاری دیگر مورد بررسی قرا رمی گیرد.
- مشارکت ها: مشخص شدن اصول گزارشگری مالی برای واحدهای تجاری که در مشارکت منفعتی داشته باشند، مورد بررسی قرار می گیرد.
- افشای منافع در واحدهای تجاری دیگر: افشای اطلاعات استفاده کنندگان صورت های مالی برای ارزیابی ماهیت منافع آن ها از واحدهای تجاری دیگر می باشد.
اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله انواع حسابداری و حسابرسی را به شما پیشنهاد می کنیم.
