حداقل دستمزد مبلغی است که در برابر انجام کاری و یا خدماتی در زمان مشخصی به کارگران پرداخت می شود و کارفرما نمی تواند این میزان را کاهش دهد. این حداقل دستمزد در واقع، کمترین مبلغی است که به وسیله مسئولین اقتصادی و با همکاری یکدیگر مشخص شده است و نباید کمتر از این میزان تعیین شده، دستمزد به کارگران پرداخت کرد. در هر سال این حداقل میزان دریافتی به وسیله دولت، کارفرمایان و کارگران مشخص می شود.
در نیمه دوم سال به همراهی نمایندگان این سه گروه، جلسات مشترکی برگزار می شود و در نهایت در روزهای پایانی سال و اسفند ماه، مبلغی را به عنوان حداقل حقوق و دستمزد اعلام می شود. یکی از مواردی که در روی میزان مبلغ حداقل حقوق بسیار تاثیر گذار می باشد، میزان مبلغ حقوق بیکاری می باشد، زیرا در قانون تامین اجتماعی، مبلغ بیمه بیکاری نباید از میزان حداقل حقوق کمتر باشد.
بر اساس ماده 42 قانون کار، پرداخت حداقل دستمزد باید به صورت نقدی باشد، و پرداخت های غیر نقدی مازاد بر این میزان می باشد.
قانون کار در مورد حداقل دستمزد:
قانون کار و امور اجتماعی، دارای جنبه های مختلفی می باشد و اصلی ترین مرجع برای اختلافات کارگری و تعیین کمترین میزان دستمزد هر ساله است. بر اساس این قانون، کارفرما موظف است که میزان تعیین شده در حدود قانون را به کارگران پرداخت کند.
بر اساس ماده 41 قانون کار، شورای عالی کار می بایست که هر ساله نسبت به تعیین مبلغ حداقل دستمزد اقدامات لازم را انجام دهد. این شورا باید درصد تورمی را که از طرف مراجع رسمی و بانک مرکزی اعلام می شود را کاملا در نظر بگیرد. اگر چنانچه میزان تورم بالا باشد، به نسبت همان شیب تورم، میزان دستمزد برای سال بعد افزایش می یابد. البته در مورد تورم باید بدانید که نرخ اعلام شده تورم از سمت نهادهای رسمی با نرخ عموم شهروندان از نظر ذهنی، کاملا متفاوت می باشد. نرخ اعلام شده حداقل دستمزد بر اساس این معیار است که، مبلغی باشد که یک خانواده ایرانی با تعداد متوسط را تامین کند.
حداقل دستمزد
عوامل تعیین کننده حداقل دستمزد:
دولت ها تضمین کننده حداقل دستمزد مصوب قانونی می باشند و در تعیین این میزان مشارکت مستقیم دارند. رایج ترین روش در این قانون، مشورت و مشارکت طرفین کاری از طریق کمیسیون های سه جانبه تعیین دستمزد، هیات های مشخص کننده و دیگر نهادهای دارای صلاحیت می باشد. این عوامل تعیین کننده حداقل دستمزد به شرح ذیل می باشد:
- حداقل دستمزد به صورت قانونی و به وسیله دولت می باشد.
- به صورت توافقی در بین اتحادیه های کارگری و کارفرمایی مشخص می شود.
- یه صورت توافقات جمعی و سه جانبه می باشد.
عوامل تاثیرگذار بر تعیین حداقل دستمزد کارگران چیست:
معمولا سوال پیش می آید که چرا میزان حداقل دستمزد در هر سال متفاوت می باشد. این موضوع به چند مورد ارتباط دارد و در ذیل توضیح می دهیم:
- یک دلیل آن مربوط به میزان درصد اعلامی از سمت نهادهای رسمی می باشد.
- میزان عرضه و تقاضای نیروی کار
- هرچقدر که تعداد نیروی کار بالا باشد و موقعیت های شغلی کمتر باشد، میزان حداقل دستمزد تحت تاثیر قرار می گیرد.
- در شرایط رکود اقتصادی معمولا، تمایل برای افزایش قابل توجه دستمزدها کمتر می شود.
عوامل تاثیرگذار بر تعیین حداقل دستمزد
چه کسانی می‌توانند حداقل دستمزد را دریافت کنند:
قانون حداقل دستمزد به این صورت است که، بین کارفرما و کارگر باید بیشتری بهره وری و کارآیی را در یک رابطه داشته باشد و توانایی حمایت یکسان و برابر تمامی کارگران زن، جوان و مهاجر را داشته باشد. گروه های ذکرشده در ذیل مشمول و واجد شرایط حداقل دستمزد می باشند:
- مشاغل خانگی
- کارگران با مشاغل غیر استاندارد
- مشاغل غیر رسمی
- مشاغل دولتی
مشاغل ذکر شده در ذیل هم از حداقل حقوق حذف می شوند:
- مشاغل کشاورزی
- کارگران دارای معلولیت
- کارورزان
- کارآموزان و …
اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله فوق العاده جمعه کاری چیست را به شما پیشنهاد می کنیم.
