از نظر مفهوم عمومی به تاوان هر چیزی خسارت می گویند، ولی از نظر حقوقی هر زمان که کوتاهی در اموال ایجاد و سود از دست برود و یا اینکه عواطف، آبرو و سلامت شخصی خدشه دار شود، خسارتی وارد شده است.
در واقع خسارت، زیانی است که به شخصی وارد می شود و از نظر قانون شامل هر گونه، کاهش در قیمت و یا کیفیت اموال شخص زیان دیده می باشد.
بر اساس مواد 227 و 229 قانون حقوقی، خسارت همان چیزی است که برای جبران ضرر وارده پرداخت می شود. دیگر اینکه بر اساس ماده 226 قانون حقوقی، در صورت عدم انجام تعهدات طرفین، یک طرف معامله می تواند ادعای خسارت کند.
در واقع در عقد هر قراردادی مواردی ذکر می شود که دو طرف ملزم به اجرای این قواعد می باشند، در صورت عهد شکنی یکی از طرفین، این شخص ملزم به جبران خسارت برای طرف مقابل قرارداد می باشد.
انواع خسارت:
در هر قراردادی اگر شخصی متعهد به اجرای مفاد ذکر شده در آن قرارداد باشد، در صورت عدم انجام این مفاد ملزم به جبران خسارت می باشد. زیان دیده یک قراداد طلبکار و و مسئول تهعدات قراداد بدهکار می باشند.
در تقسیم بندی کلی خسارت به دو قسمت تقسیم می شود:
1- خسارت ناشی از قرارداد
2- خسارت غیر قرادادی
هر زمان که برای دو طرف معامله قرادادی تنظیم شده باشد و در مفاد این قرارداد، خسارت اجرا نکردن مفاد قراداد ذکر شده باشد، به آن قرادادی می گویند و در غیر اینصورت به آن غیر قرادادی نیز می گویند.
برای مطالعه مقاله قرارداد یا معاملات سلف می توانید از این لینک استفاده نمایید.
مطالبه خسارت ناشی از قراداد
ارکان دعوی مطالبه خسارت ناشی از قراداد:
تمام جرایم حقوقی در قوانین کیفری دارای شرایطی می باشد و دادگاه هم بر اساس این شرایط مبادرت به بررسی، تنظیم و صدور رای می کند. این شرایط به شرح ذیل می باشد:
مسئولیت قراردادی: اگر در قراردادی، شخص متهعد به وظایفش عمل نکند و باعث ضرر به طرف مقابلش بشود، به ضمانتی که متخلف در این شرایط ملزم به انجام آن می باشد، مسئولیت قراردادی می گویند.
مسئولیت قهری: اگر دو نفر هیچ قرادادی فی مابین تنظیم نکرده باشند و یکی از آن دو نفر چه به عمد و یا به خطا به دیگری خسارت وارد کرده باشد، این مسئولیت جبران را مسئولیت غیر قراردادی و یا قهری می گویند.
استحکام معامله با وجه التزام:
برای انجام کاری و یا ساختن چیزی، قراردادی منعقد می گردد و همیشه ممکن است که متعهدین در قراداد به آن پایبند نباشند و یا در انجام تعهدات تاخیر ایجاد کنند. دیگر اینکه ممکن است در انجام کار نواقصی وجود داشته باشد و کار با کیفیت ذکر شده در قرارداد انجام نشده باشد. به همین دلیل چکی به عنوان ضمانت قرارداد بین دو طرف معامله جابه جا می شود.
در حال حاضر ممکن است که در این معاملات و قراردادها به جای چک مبلغی به عنوان وجه التزام در قراداد پیش بینی می کنند که در صورت زیان وارد شده، به زیان دیده پرداخت شود.
برای مطالعه مقاله قرارداد کار چیست و انواع قرارداد کار می توانید از این لینک استفاده نمایید.
جبران خسارت با تعیین مبلغ روزانه
جبران خسارت با تعیین مبلغ روزانه:
روش دیگری برای جبران خسارت در معاملات و قرادادها وجود دارد و این بدین صورت می باشد که، مبلغی را به عنوان خسارت برای هر روز تاخیر در انجام تعهد تعیین می کنند. به عنوان مثال، اگر در یک قراداد پیمانکاری که بین دو طرف بسته می شود، در صورتی که پیمانکار درموعد مقرر به تعهداتش عمل نکند، از تاریخ ذکر شده به بعد باید روزانه مبلغی را به عنوان خسارت پرداخت کند.
این خسارت فقط برای قرادادهای پیمانکاری نمی باشد و در هر قرادادی می توان این خسارت را ذکر کرد. مثلا در موارد خرید آپارتمان، می توان قید کرد که اگر فروشنده تا زمان قید شده در قرارداد، ملک را تحویل ندهد برای هر روز دیرکرد باید مبلغی را به عنوان خسارت پرداخت کند.
چگونگی مطالبه جریمه دیرکرد:
هر زمان که در یک قرارداد طلبکار خسارت وارده را مطالبه کند و بدهکار این قراداد از پرداخت آن امتناع کند، می تواند به دادگاه مراجعه کند و خسارت وارده را طلب کند و دادگاه هم خسارت تاخیر در پرداخت را با نرخ تورم به روز محاسبه می کند و مورد بررسی قرار می دهد. در واقع بدهکار علاوه بر خسارت وارده قید شده در قرارداد، باید برابر قیمت کاهش یافته و یا همان میزان تورم را به شخص خسارت دیده پرداخت نماید.
- وجود رابطه سببیت: اولین شرط برای ثابت کردن خسارت در قراداد، وجود رابطه سببیت بین متخلف قرارداد و خسارت دیده می باشد. بر اساس مواد 226 به بعد قانون مدنی وجود رابطه سببیت برای انجام مسئولیت قراردادی ضروری می باشد.
- بررسی انجام عمل موثر در مورد ضرر زیان دیده: اگر شخص متضرر باعث ایجاد ضرر شده باشد، طرف متعهد قرارداد را نمی توان ملزم به اجرای جبران خسارت نمود.
- مسلم الورود بودن خسارت وارده: یکی دیگر از شرایط اجرای جبران خسارت، قطعی بودن آن می باشد به صورتی که این خسارت قابل پیش بینی و جلوگیری نباشد.
- مستقیم بودن خسارت: از دیگر شرایط اجرای جبران خسارت، مستقیم بودن رابطه میان ضرر وارد شده و عمل متعهد می باشد. در واقع خواهان خسارت باید، ثابت کند که زبان وارد شده از عدم انجام تعهد و یا تاخیر بوده است. در غیر اینصورت مطالبه خسارت از طرف دادگاه رد می شود.
برای مطالعه مقاله حسابداری پروژه ای یا پیمانکاری می توانید از این لینک استفاده نمایید.
شرایط موجود در قراداد
شرایط موجود در قراداد برای مطالبه خسارت قرادادی:
هر زمان بین دو طرف برای انجام کاری قرادادی تنظیم گردد و شخص متعهد از تعهداتش سر باز زند، و به طرف قراداد خسارت وارد کند، زیان دیده در این قرارداد می تواند مطالبه خسارت کند. برای مطالبه خسارت باید چهار شرط را در قرارداد ذکر کرده باشد:
- انقضای قرارداد: هر زمان که قراردادی تنظیم می گردد باید زمات تحویل کار و یا هر چیز دیگری در این قرارداد حتما ذکر گردد و اینکه اگر در این زمان به تعهدات عمل نشود، شخص خسارت دیده می تواند مطالبه حقش را داشته باشد.
- تحقق ضرر: زیان دیده در هر قرادادی باید ضرر وارده را اثبات کند و در صورتی که در قراداد ذکر نشده باشد ونتواند اثبات کند، حق مطالبه خسارت را ندارد.
- عدم اجرای تعهد ناشی از علت خارجی نباشد: این به این معنی می باشد که ممکن است حادثه غیر قابل پیش بینی، مثلا سیل باعث شود که شخص متعهد نتواند به تعهداتش عمل کند. در این صورت خسارت وارده از طرف متعهد قابل جبران نمی باشد.
- جبران خسارت بر اساس قراداد، قانون و یا عرف لازم باشد: اگر در قراردادی ذکر شده باشد که در صورت عدم تعهد، این شخص باید خسارت وارده را جبران کند. حال اگر در قرادادی مبنی بر خسارت چیزی ذکر نشده باشد، ولی عرف و قانون ملزم به اجرای جبران خسارت کرده باشد، متعهد مکلف به جبران می باشد.
آثار عدم اجرای تعهد:
اگر در قرادادی فیمابین خرید و فروش ملک قدیمی، فروشنده ملزم به بازسازی ملک باشد و در زمان تحویل ملک از تعهداتش سر باز زند، شخص خسارت دیده می تواند با مراجعه به مراجع قانونی، مطالبه خسارت کند.
اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله ضرورت بستن قرارداد کار را به شما پیشنهاد می کنیم.
