مالیات مستقیم، مبلغ پرداختی واجب و بدون بدلی است که افراد، موسسات، ثروت و… را به انواع مختلف شامل می شود.
همچنین مالیات عملکرد یا مالیات بر درآمد نیز گفته می شود. تمامی مالکین حقیقی و حقوقی در ایران مشمول مالیات مستقیم می شوند.
همچنین افراد حقیقی و حقوقی ایرانی چه در ایران درآمد داشته باشند و چه در خارج از ایران مشمول این مالیات می شوند و ایرانیانی که مقیم خارج هستند و در ایران درآمد دارند نیز باید مالیات بر درآمد بدهند. لذا غیر ایرانیانی که در ایران درآمد دارند نیز شامل این مالیات می شوند.
مالیات را در ایران به دو گروه تقسیم میشود:
- مالیات مستقیم
- مالیات غیر مستقیم
در توضیح این دو گروه از مالیات سلیقه های گوناگون و متفاوت وجود دارد که در ادامه به رایج ترین تعریفی که در مورد مالیات مستقیم وجود دارد، پرداخته می شود.
در مورد مالیات مستقیم گفته شده است:
نوعی مالیات، که مقرر بر دارایی یک نفر است و برای حفاظت و نگهداری از اموال گرفته می شود.
از ویژگی های این مالیات به این مورد میتوان اشاره کرد که به وسیله ماموران مربوطه به گونه ای بدون واسطه اخذ می گردد که در غیر این موارد مالیات از نوع غیر مستقیم خواهد بود.
دسته های مالیات مستقیم:
- مالیات مقرر بر دارایی اشخاص
- مالیات مقرر بر درآمد اشخاص
موارد مشمول مالیات مقرر بر دارایی اشخاص:
این مالیات، خود به دسته های گوناگونی از مالیات تقسیم میشود. نخستین آن، مالیات بر دارایی نام دارد، که بر ثروت یا اموال افراد مقرر می گردد.
مالیاتی که بر ارث تعلق می گیرد:
مالیاتی است که پس از مرگ فرد بر دارایی او که به وراث وی می رسد، تعلق می گیرد.
مالیاتی که بر حق تمبر تعلق می گیرد:
مالیات حق تمبر، مالیاتی است که از راه چسباندن و باطل کردن تمبر ها برای مثال بر روی سند ها برای رسمیت بخشیدن به آنها، از شخص پرداخت کننده (مودی) دریافت می گردد.
موارد مشمول مالیات بر درآمد:
نوع دیگر مالیات مستقیم، مالیات مقرر بر درآمد افراد است و از اهمیت فراوانی برخوردار است که این نوع مالیات به دو روش دریافت می شود.
- در روش اول، مالیات هریک از انواع درآمد ها به صورت جداگانه اخذ می گردد. در روش مذکور امکان دارد نرخ و قوانین مالیاتی مختلفی بر هر کدام از انواع درآمد منظور شود.
- در روش دوم، مالیات از مجموع کل منابع درآمدی افراد اخذ می گردد. در این روش مالیات از کل درآمدی که در یک سال جمع آوری می شود، کسر می گردد.
قوانین مربوط به مالیات مستقیم:
برای اولین بار در قانون اساسی دوران مشروطه بود که چارچوب و قانون های مالیات در نظر گرفته شد. کامل ترین قانون درمورد مذکور در تاریخ 1345/12/28 به ثبت و تصویب رسیده است که تا به الان بار ها متحول و اصلاح گردیده است.
تنظیم قانون های مربوط به مالیات و اجرای آنها به دو جهت دارای اهمیت است، از یک جهت وظیفه و نقشی که در مهیا ساختن منابع مالی کشور و دولت دارد و از جهت دیگر تاثیر بسزایی که در نظم دهی کار های اقتصادی دولت دارد.
بنا به این گفته ها قانون های مقرر شده برای مالیات باید علاوه بر این که منبع درآمدی برای کشور (دولت) ایجاد کنند، باید به گونه ای منعقد گردند که رشد اقتصادی را به ارمغان آورند.
از اهدافی که این قانون های وضع شده دنبال می کنند، به بوجود آمدن عدالت اجتماعی، توزیع مساوی ثروت و درآمد ها در بین اقشار جامعه می توان اشاره نمود.
موسسه مشاوران مطالعه مقاله مالیات مضاعف را به شما عزیزان پیشنهاد می نماید.
خصوصیت های قوانین مصوب شده برای مالیات مستقیم در کشور ایران:
- بر اساس ماده 145 قانون ذکر شده به اوراق مشارکت و سود سپرده های افراد مالیاتی تعلق نمی گیرد.
- با اتکا به این قانون به بهره توزیعی سهام در سطح افراد حقیقی مالیات تعلق نمی گیرد.
- مالیات تعلق گرفته به درآمد افراد حقیقی به طور پایه های جدا دریافت می شود.
- با نادیده گرفتن اعمال مالیات بر مجموع درآمد ها عدالت مالیاتی زیر پا گذاشته می شود.
- نرخ مالیات در ایران در مقایسه با کشور های دیگر پایین تر است، به این دلیل کار ها به صورت شرکت به ثبت نمی رسند.
- طبق ماده 85، نرخ مالیات وارده بر حقوق نسبت به بقیه مالیات های مقرر بر درآمد پایین تر است.
- به طور کلی عدالت در این مالیات ها (مالیات مستقیم) در نظر گرفته نشده است.
باب ها و ماده های مالیات مستقیم:
باب اول، افراد مشمول مالیات
ماده1، افراد زیر باید مالیات بپردازند:
-
کلیه افراد (چه حقیقی و چه اشخاص حقوقی) دارای مال در ایران باید مالیات بپردازند.
-
مالیات بر درآمد های داخلی افراد حقیقی و یا درآمد هایی که از خارج ایران دریافت می کنند، تعلق می گیرد.
-
اگر فرد حقیقی در خارج از کشور سکنی گزیده باشد، ولی منابع درآمدی در داخل ایران داشته باشد به درآمد های او از منبع مذکور مالیات تعلق می گیرد.
-
همه اشخاص حقوقی ایرانی نیز به کلیه درآمد های داخلی و خارجی آنها مالیات تعلق می گیرد.
-
همه افراد غیر ایرانی (حقوقی و حقیقی) که منبع درآمدی در ایران دارند یا به واسطه بخشیدن امتیازات خود به دیگران درآمدی کسب نموده اند. مالیات بر کلیه این درآمد ها که در ایران اخذ می کنند، تعلق می گیرد.
نکته: افرادی که در خارج از ایران اقامت دارند و یا افراد غیر ایرانی که در خارج هستند باید نمایندگان خود را برای انجام امور مالیاتی خود به اداره مالیات بفرستند.
ماده2، افرادی که طبق قوانین مذکور مشمول مالیات نیستند:
- وزارت خانه ها و موسسه هایی که توسط دولت تاسیس شده اند.
- دستگاه ها و ادارات مختلف که دولت منابع تامین هزینه های آنها را به عهده دارد.
- شهرداری ها.
- بنیاد های انقلاب اسلامی که از جانب امام خمینی (ره) مجوز دارند.
باب دوم، مالیات مقرر بر دارایی
شامل فصول و ماده های مختلف است از جمله:
- مالیات سالانه مقرر بر املاک
- حق تمبر
باب سوم، مالیات بر درآمد
این باب نیز شامل فصول، ماده ها و تبصره های مفصلی است که ما به نام بردن از آنها بسنده می کنیم.
- مالیات بر درآمد شامل املاک
- مالیات کشاورزی
- مالیات حقوق
- مالیات مشاغل
- مالیات اشخاص حقوقی
- بقیه درآمد های موجود است.
اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله انواع مالیات را به شما پیشنهاد می کنیم.