شرکت ها بنا به دلایل و اهداف مختلفی ممکن است که برای افزایش سرمایه اقدام نمایند که از این دلایل می توان به اصلاح ساختار مالی، افزایش ظرفیت وام گیری، تامین مالی برای بخش تولید، تامین مالی پروژه های بهینه سازی و … اشاره نمود.
روش های زیادی برای افزایش سرمایه وجود دارد که افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی ها یکی از آنها می باشد که این روش بنا به دلایلی که در ادامه ذکر شده است، دارای اهمیت چندانی برای شرکت ها نمی باشد.
تجدید ارزیابی دارایی ها:
شرکت ها و سازمان ها، دارایی های زیادی مانند ساختمان، زمین، تجهیزات و… دارند که در اسناد حسابداری، جز دارایی های غیر جاری بلند مدت ثبت می گردند.
در واقع می توان گفت راه های زیادی برای افزایش سرمایه وجود دارد از جمله افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی سهامداران، سود انباشته از محل صرف سهام و… که تجدید ارزیابی دارایی ها نیز یکی از این روش ها به شمار می رود.
افزایش سرمایه به روش تجدید ارزیابی:
بر اساس قانون مالیات های مستقیم، تمام دارایی های بلند مدت شرکت ها بر اساس محاسبه قانونی، پس از مدتی مستهلک می گردند و برای هر کدام از انواع دارایی ها، فرمولی تعریف شده است. استهلاک دارایی ها در واقع بر اساس هزینه ایجاد شده از درآمد می باشد که توسط دارایی ها رخ می دهد و از درآمدهای سالانه شرکت کسر می گردد.
طبق اصلاحیه قانون تجارت، شرکت هایی که دارای زیان انباشته در ترازنامه باشند که این زیان بیش از نصف سرمایه آنها باشد، بر اساس ماده 141 قانون تجارت، بایستی با برگزاری مجمع فوق العاده برای حفظ یا انحلال شرکت تصمیم بگیرند.
اگر در این مجمع تصمیم به ادامه فعالیت اخذ گردد، باید اقدام به افزایش سرمایه کنند. طبق وضعیت این گونه شرکت ها، بایستی افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی ها استفاده نمایند تا از شمولیت ماده مذکور خارج شوند.
طبق ق.م.م و مصوبات حمایتی، شرکت هایی که اقدام به افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها می کنند، باید معادل 25 درصد از افزایش رخ داده را به عنوان مالیات به سازمان امور مالیاتی پرداخت نمایند و تا زمانی که این دارایی ها در تملک شرکت باشد، لازم است که هر 5 سال تجدید ارزیابی تکرار شود.
نکته حائز اهمیتی که در این مورد قابل توجه می باشد این است که بر اساس همین ماده، شرکت های مشمول ماده 141 که در طی سال مالی بعد، اقدام به افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی می کند معاف از مالیات خواهند بود.
مزایا و معایب افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی ها:
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی ها دارای مزیت ها و نواقصی می باشد که در این خصوص سرمایه گذاران و شرکت دیدگاه های متفاوتی دارند و در ادامه این مزایا و معایب از دیدگاه های آنها شرح داده می شود.
مزایا و معایب از دیدگاه سرمایه گذار ها:
معمولا شرکت هایی که اقدام به افزایش سرمایه می کنند، با استقبال سهامداران مواجه می شوند و از لحظه ای که گزارش طرح توجیهی افزایش سرمایه در سامانه کدال منتشر می گردد تا زمان برگزاری مجمع، سهامداران از آن استقبال می کنند و رشد زیادی را نصیب سرمایه گذار می نماید.
در طی افزایش سرمایه، قیمت سهم اختلاف زیادی با ارزش دفتری سهام پیدا می کند و باعث می شود که قبل از برگزاری مجمع، قیمت سهم به طور چشم گیری رشد کند. حال اگر این شرکت بتواند طی این معاملات، زیان انباشته را صفر نماید و یا به سود انباشته تبدیل کند، قیمت سهم بیش از پیش رشد خواهد نمود.
مزایا و معایب از دید عملکرد شرکت:
با توجه به این که برخی از شرکت ها، دارایی های استهلاک پذیر و برخی دیگر نیز دارایی هایی مانند زمین را مبنای ارزیابی قرار می دهند، در نتیجه رفتارهای متفاوتی را می توان مشاهده نمود که در ادامه به شرح آنها پرداخته می شود:
افزایش سرمایه با دارایی های استهلاک پذیر:
زمانی که یک دارایی استهلاک پذیر تجدید ارزیابی می شود، بر اساس ق.م.م، باید بر اساس فرمول محاسبه استهلاک دارایی طی دوره تعریف شده، مستهلک شود. در این صورت مبلغ ریالی هزینه استهلاک، سنگین تر خواهد بود و در نتیجه اثر منفی آن بر سودآوری شرکت نمایان می گردد و باعث افت سنگین سود خالص هر سهم می شود.
اگر عملیات شرکت زیان ده باشد، مبلغ ریالی زیان سهام آن افزایش می یابد و در نتیجه در سال های آتی باعث افت شدید سود سهام می گردد و بنابراین نسبت قیمت به درآمد هر سهم کاهش می یابد. علاوه بر این، حاشیه سود ناخالص و حاشیه سود خالص نیز افت شدیدی خواهند داشت.
افزایش سرمایه با دارایی های استهلاک ناپذیر:
در این روش، تنها ارزش روز دارایی ها که معمولا چند ده برابر ارزش دفتری آنها می باشد، بزرگ تر می گردد و هزینه ای را به شرکت تحمیل نمی کند. در نتیجه نسبت های مالی مهم، کمتر تحت تاثیر آن قرار می گیرند.
موسسه مشاوران مطالعه مقاله اوراق قرضه را به شما عزیزان پیشنهاد می نماید.
تجدید ارزیابی ها با استاندارد های حسابداری
منطبق سازی تجدید ارزیابی ها با استاندارد های حسابداری و قوانین مالیاتی:
استاندارد حسابداری شماره 11 که در رابطه با دارایی های ثابت مشهود می باشد، در بند 33 عنوان می کند که دوره تجدید ارزیابی دارایی های ثابت مشهود، به تغییرات ارزش منصفانه دارایی ها یعنی 3 تا 5 سال، وابسته می باشد و این دوره تجدید ارزیابی برای سرمایه گذاری ها 1 ساله می باشد.
بند 42 در همین استاندارد عنوان می کند که مازاد تجدید ارزیابی دارایی ها به عنوان درآمد تحقق نیافته شناسایی می گردد و نمی توان از طریق آن اقدام به افزایش سرمایه نمود.
با توجه به بند 78 قانون بودجه سال 1390، بند 39 سال 91، بند 48 سال 92 و همچنین ماده 17 قانون، حداکثر استفاده از توان تولیدی، 5 سال به شرکت ها اختیار داده شده که از طریق دارایی های خود اقدام به تجدید ارزیابی نمایند به شرطی که مازاد آن به سرمایه منتقل گردد.
همچنین از سال 1390 تا 94، بنگاه های اقتصادی همچون بانک، با ارزیابی املاک و سرقفلی، سرمایه خود را از 100 یا 200 میلیارد به چندین هزار میلیارد ریال افزایش دادند.
سپس بر اساس تبصره 1 ماده 149 ق.م.م، که در 31 تیر ماه 1394 اصلاح شد، مقرر شد که:
“شرکت ها می توانند طبق استاندارد های حسابداری، دارایی های خود را تجدید ارزیابی کنند و از معافیت مالیاتی بهره مند شوند”.
یعنی تا پایان سال 1394، باید مازاد تجدید ارزیابی به سرمایه منتقل شود تا شرکت مشمول معافیت مالیاتی شود. ولی از 1395/01/01 به بعد شرکت نباید مازاد تجدید ارزیابی را به سرمایه منتقل کند تا از معافیت مالیاتی بهره مند گردد.
بنابراین شرکت هایی که در سال 1395 تجدید ارزیابی می کنند بایستی:
- مازاد هر ساله را در حقوق صاحبان سهام نمایش دهند.
- درآمد تحقق نیافته را به طور سالانه مستهلک نمایند.
- صورت سود و زیان جامع را ارائه نمایند.
- در صورت فروش دارایی، مازاد آن را مستقیما به سود انباشته انتقال دهند.
اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله کارایی اقتصادی را به شما پیشنهاد می کنیم.
